Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Makamının 16.10.2018 tarihli ve 184629 sayılı Olur`u ile 1 No`lu Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 109. Maddesi uyarınca tadilen onaylanan "Ankara İli, Çankaya İlçesi, Güvenpark 1. Derece Doğal Sit Alanı ve Etkileşim Geçiş Sahasına ilişkin 1/5000 ölçekli Koruma Amaçlı Nazım İmar Planı ve 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planı" davasında ilgili mahkemece söz konusu planların kamu yararına, imar ve koruma mevzuatına, planlama ve şehircilik ilkelerine uygun olmadığından iptaline karar verildi. 

Herman Jansen`in Ankara şehir planında Güvenpark, Ulus`un güneyinde yaratılan modern kent merkezinin temel bileşenlerinden biridir.  Atatürk Bulvarı Ulus tarihi kent merkezi ile başlayan, Abdi İpekçi Parkı, Dil Tarih ve Coğrafya Fakültesi, Sıhhiye Hastaneler Bölgesi, Adalet Sarayı, Opera Binası, Gençlik Parkı, Hitit Güneşi heykeli, Bakanlıklar, TBMM, Konsolosluklar, Kuğulu Park, Seymenler, Botanik Parkı ve Atakule`ye uzanan önemli odakları üzerinde taşıyan güçlü bir omurga olup, Güvenpark bu omurganın en önemli merkezi ve kamusal alanı niteliğini taşımaktadır. Ulaşım sisteminin önemli ana arterlerinden Ziya Gökalp Bulvarı ve Atatürk Bulvarı kesişiminde tasarlanmış Güvenpark, Meclis Binası ile devam eden, açık yeşil alan sisteminde Hükümet Kartiyesi (Devlet Mahallesi) olarak bilinen sistemin önemli bir parçasıdır.

Tarihi ve kültürel niteliklerinden ötürü Güvenpark Ankara Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu (AKTVKK) tarafından 13.07.1994 tarih ve 3591 sayılı kararı ile 1. Derece Doğal Sit Alanı ilan edilmiştir. Bu kararın akabinde ise AKTVKK`nın 17.11.1997 tarih ve 3591 sayılı kararı ile "Park sınırının I. Derece Doğal sit sınırı olarak belirlenmesine karar verilerek doğal sit kararının geçerli olacağı alan" tanımlanmıştır. Bunlara ek olarak, 2015 yılında Güven Anıtı Anıt-Heykel olarak tescillenmiştir.

Ankara Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünde 7 Kasım 2018 tarihinde askıya çıkan Güvenpark Koruma Amaçlı İmar Planı, alanın tarihsel kimliğine ve önemine ilişkin bütüncül bir yaklaşım sunmamış, aksine "Ağaç dokusuna zarar vermeden ulaşım ve altyapı tesisleri, umumi tuvalet, büfe, pergole, kameriye, güvenlik kulübesi ve benzeri kullanımlar yer alabilir. Detaylar park alani için hazırlanacak kentsel tasarım projesi ile belirlenecektir" hükmü ile alanın korunması yönünde belirsizliklere yol açmıştır. Söz konusu plana açmış olduğumuz davayı inceleyen bilirkişi heyeti de planın kamu yararına, koruma ve şehircilik ilkelerine aykırı olduğunu tespit etmiştir. 

Ankara 7. İdare Mahkemesi`nde görülen 2019/1256 esas sayılı davaya ait   2020/128 sayılı karar sonucunda; "Ankara İli, Çankaya İlçesi, Güvenpark 1. Derece Doğal Sit Alanı ve Etkileşim Geçiş Sahasına ilişkin 1/5000 ölçekli Koruma Amaçlı Nazım İmar Planı ve 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planı" iptal edilmiştir. Söz konusu dava ile;

• Güvenpark`ın tarihsel, mekansal, çevresel, doğal ve sosyo-kültürel özellikleri dikkate alınarak hassasiyetle yaklaşılması gereken bir alan olduğu,

• Tarihsel, fiziksel ve mekansal ilişkisi nedeniyle Hükümet Kartiyesi, Saraçoğlu Mahallesi ve Güvenpark`ın bir bütün olarak değerlendirilmesi gerektiği,

• Sit alanını doğrudan etkileyen sokak, meydan, yapı ve grupları ve benzeri alanların etkileşim geçiş sahası olarak belirlenmesi gerektiği,

• Söz konusu Koruma Amaçlı İmar Planları`nda Güvenpark`ın parsel ölçeğinde ele alındığı, Jansen Planı temelinden gelen tasarım kriterlerinin gözardı edildiği,

• 2023 Başkent Ankara Nazım İmar Planı`nda belirlenen Hükümet Kartiyesi ve çevresinin bir bütün olarak ele alınması gerektiği yaklaşımına aykırı olduğu, 

• Plan notunda bölgede ulaşım ve altyapı tesislerinin yapılabileceği ve detaylarının kentsel tasarım projesi ile belirlenebileceği hükmüne karşın, Güvenpark`ın taşıdığı tarihi, mekansal, sosyo-kültürel, doğal özellikler nedeniyle herhangi bir sit alanı gibi ele alınmaması gerektiği,

• Dolmuş-otobüs durakları, taksi depolama alanı, büfe kulübe, reklam panoları, metro giriş, çıkış ve bacaları, konteynerler, çiçekçiler vb. yapı ve elemanlara çözüm üretilmesi gerektiği, ancak planda sorunlara çözüm üretebilecek amaç, hedef ve stratejilerin net bir şekilde ifade edilmediği,

• Plan notlarında ifade edilen "ve benzeri kullanımlar" tanımlaması ile ucu açık, kapasitesi ve sayısı belirsiz birbirinden farklı fonksiyonlara ilişkin kararların Kentsel Tasarım Projeleri ile ilgili kurul ve komisyon kararlarına bırakıldığı, 

• Alanda hangi kullanımların yer alacağı, kapasite ve sayıların belirsiz olduğu, bu belirsizliğin koruma planlarının temel amacına ters düştüğü,

• Sonuç olarak, imar planının kamu yararına, imar ve koruma mevzuatına, planlama ve şehircilik ilkelerine uygun olmadığı,

sonuçlarına varılmıştır.  

Ankara`nın kent belleğinde yer etmiş olan Güvenpark`ın korunması, Hükümet Kartiyesi ve çevresinin bütüncül olarak planlanması için yürüttüğümüz mücadelemizi sürdüreceğimizi kamuoyuna saygıyla duyururuz.

TMMOB Şehir Plancıları Odası Ankara Şubesi