29.12.2010
KENTSEL DÖNÜŞÜM ve DOĞANBEY GERÇEĞİ
Son 4 yıldır kentimizin gündeminde olan ve ortaya çıktığı haliyle yıllar boyu da gündemden düşmeyeceği açıkça görülebilen Doğanbey Kentsel Dönüşüm(!) projesine ilişkin İnşaat Mühendisleri Odası, Mimarlar Odası ve Şehir Plancıları Odası Bursa Şubeleri ortak görüşüdür:
"Bozulma ve çökme olan bir kentsel alanın ekonomik, toplumsal, fiziksel ve çevresel koşullarının kapsamlı ve bütünleşik yaklaşımlarla iyileştirilmesine yönelik olarak uygulanan strateji ve eylemlerin bütünü" olarak ifade edilen ‘Kentsel Dönüşüm‘ kavramı, ülkemizde her nasılsa ‘var olanı yık; daha fazlasını inşa et!‘ yaklaşımına dönüştürülmüştür.
Doğanbey kentsel dönüşümüyle(!) açık bir şekilde görülmüştür ki; sadece rant elde etmeye yönelik plan çalışmaları, kentlinin yaşam konforunu artırmaktan çok, uzun vadede kent yaşamını sınırlayan olgular haline gelmektedir. Tamamen getiri odaklı mantığın, TOKİ‘nin elinde bulundurduğu olağanüstü yetkilerle harmanı; mimari açıdan hiçbir karakteristiği olmayan beton yığınlarının Bursa‘nın kalbine hançer gibi saplanmasına yol açmıştır.
Bu uygulama sürecinde hiç bir kentsel analiz ve planlama çalışması olmaksızın bölgedeki yapı yoğunluğu büyük oranda arttırılmış; bu yoğunluk artışını karşılayacak altyapı hazırlıklarına hiçbir şekilde kafa yorulmamıştır. Yıkım çalışmaları sırasında dört bir yana asılan 3 boyutlu proje görselleriyle bursa kamuoyu en hafif ifadeyle kandırılmıştır.
Kentsel dönüşüm(!) ile ortaya konulan projede; sosyal donatı alanları, ulaşım çözümlemeleri, mimari ve benzeri özellikleri ile örnek bir alan oluşturulması amaçlanmalıyken; rant odaklı planlamayla, en çok kişiyi bu alana sığdırma gayretine hizmet eden bir uygulamanın ortaya çıktığı açıktır.
Doğanbey örneğinde görülmektedir ki:
•- Söz konusu bölgede kent ile ulaşım bağlantıları kurulmamış; toplu taşıma başta olmak üzere kentin diğer odak noktalarıyla yaya- taşıt bağlantısını sağlamak gibi bir kaygı duyulmamıştır.
•- Gelecek nüfusa yönelik gerekli altyapı planlaması yapılmamıştır. (otopark, kanalizasyon vb.) Bu durumun sonucu olarak uzun vadede altyapı maliyetlerinin artacağı ve geri dönülemez, içinden çıkılamaz bir hal alacağı kaçınılmazdır.
•- Doğanbey Kentsel Dönüşüm Alanında 1/25000 ölçekli Nazım İmar Planında yer alan merkezi iş alanlarına ait yoğunluk kararı, yapılan plan değişikliği ile 75- 100 kişi/ha dan 800 kişi/ha çıkarılarak yaklaşık 10 kat arttırılmıştır. Bu bölgede korunması gereken tarihi dokuya baskı oluşturacak olan ticari yoğunluk artırımı aynı zamanda 1/100.000 ölçekli Çevre Düzeni Planı Hükümlerinde yer alan ticaret alanlarının desantralize edilmesi ve tarihi merkezin sıhhileştirilmesi kararlarını mümkün kılmamakta; aksine yeni kentsel sorunları beraberinde getirmektedir.(*)
Kentsel dönüşüm projeleri adı üstünde kentseldir! Üst ölçekli plan çalışması olmaksızın sadece parsel ölçeğinde ele alınan ve içe dönük çözümler sunan bu tip projeler, kentin mevcut altyapısına fazladan yüklenmenin ötesinde kent açısından bir anlam ifade etmemektedir. Aksine; dönüşüm adına ortaya konulan tekdüze yapılaşmalar kent kimliğini tahrip etmektedir.
Türkiye‘nin 4. büyük kenti olan Bursa, sosyo-ekonomik ve kültürel açıdan değerlendirildiğinde ülke ortalamasının çok üstünde bir potansiyele sahiptir. Tarihiyle, kültürüyle, ticareti, tarımı, turizmi ve sanayisiyle bu büyük potansiyeli içinde barındıran güzel kentimizi Doğanbey gibi başından sonuna yanlış uygulamalarla tahrip etmek; kent dokusunu hiçe sayarak, rant elde etmek adına kentin geleceğini ipotek altına almak kimsenin hakkı olmamalıdır.
Doğanbey olumsuz örneği kentin diğer bölgelerinde planlanan dönüşüm çalışmalarında da göz önünde bulundurulmalı; kentsel dönüşümün, kentsel bölüşüme dönüşmesine meydan verilmemelidir.
Bizler, İnşaat Mühendisleri Odası, Mimarlar Odası ve Şehir Plancıları Odası Bursa Şubeleri olarak, kentimizde gerçekleşen dönüşüm çalışmaları arasında en fazla yanlışı barındıran ve en geri dönülmezi olan Doğanbey projesinin Bursa Kent tarihinde kara bir leke olarak kalacağına inanıyor ve bu örnek önümüzde tüm çıplaklığıyla dururken yerel yönetimlerin veya TOKİ‘nin benzeri bir kentsel tahribatı yapmasına bir kez daha seyirci kalmayacağımızın bilinmesini istiyoruz.
Kamuoyuna Saygıyla Sunulur.
(*) Not: Bursa 2020 Yılı 1/100 000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı Plan Kararları ve Uygulama Hükümleri Merkez Planlama Bölgesi: 6.1.1.5.2. Merkez planlama alanı içinde yer alan tarihi merkezin korunması, sıhhileştirilmesi ve restorasyonu esastır.
6.1.1.5.4. Bu planlama bölgesinde yoğunluk artırımına gidilemez, sıhhileştirme yapılması esastır.
6.1.1.5.5. Yerleşme merkezinin desantralizasyonu esastır.)
