Etik İlkeler Özlük Hakları
ÖZÜRLÜLER KANUN TASARISI TASLAĞI KAMUOYUNDA TARTIŞMAYA AÇILDI
BASIN AÇIKLAMALARI
Yayına Giriş Tarihi
2004-04-19
Güncellenme Zamanı
2004-04-19 21:08:51
Yayınlayan Birim
MERKEZ
ÖZÜRLÜLER KANUN TASARISI ve BAZI KANUNLARDA ve KANUN HÜKMÜNDE KARARNAMELERDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA KANUN TASARISI TASLAĞI



BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Tanımlar ve Genel Esaslar



Amaç

MADDE 1- Bu Kanunun amacı; özürlülerin sağlık, eğitim, rehabilitasyon, istihdam, bakım ve sosyal güvenliğine ilişkin sorunlarının çözümü ile her bakımdan gelişmelerini ve önlerindeki engelleri kaldırmayı sağlayacak tedbirleri alarak topluma tam katılımlarını sağlamak ve bu hizmetlerin koordinasyonu için gerekli düzenlemeleri yapmaktır.



Kapsam

MADDE 2- Bu Kanun özürlüleri, ailelerini, özürlülere yönelik hizmet veren kamu ve kurum ve kuruluşları ile diğer ilgilileri kapsar.



Tanımlar

MADDE 3- Bu Kanunun uygulanmasında;

1. Bakım: Durumları gereği rehabilitasyondan yararlanamayan veya rehabilitasyondan yararlandığı halde özel ilgi,destek ve korunmayı gerektirenlere verilen yatılı ve/veya gündüzlü hizmeti,

2. Bakıma Muhtaç Kişi: Bedensel, zihinsel ve ruhsal hastalık veya özürlülük ve yaşlılık sonucunda, sürekli veya geçici olarak günlük hayatın alışılmış, tekrar eden gereklerini önemli ölçüde veya daha fazla derecede yerine getiremeyen, rehabilitasyon hizmeti alması gereken, evde bakımı mümkün olmayan veya kendine bakamayacak durumda olan ve bu nedenle başkalarının yardımına ihtiyaç duyan kişiyi,

3. Bakım Merkezi: Her yaştaki bakıma muhtaç kişilere veya özürlülere süreli veya sürekli bakım hizmetinin sağlandığı yatılı ve/veya gündüzlü merkezleri,

4. Evde Bakım Hizmeti: Temel bakıma ve ev idaresine yönelik günlük hizmetleri,

5. Korumalı İşyeri: Normal işgücü piyasasına kazandırılmaları güç olan özürlüler için meslekî rehabilitasyon ve istihdam oluşturmak amacıyla devlet tarafından teknik ve malî yönden desteklenerek çalışma ortamının özel olarak düzenlendiği işyerlerini,

6. Korumalı İşyeri Statüsü: Çalışanlarının bir yönetmelikle belirlenecek oranını özürlülerin oluşturduğu veya özürlülere yönelik çalışmaları ile işyerine korumalı işyerine sağlanan teknik ve malî destek sağlanma şartlarını taşımayı,

7. Koruyucu Rehabilitasyon Hizmetleri: Erken tanı ile bozukluk ve hastalıkların oluşmasının ya da ilerlemesinin önlenerek özür durumunun ortaya çıkmasının engellenmesi ve engellenebilir özürlülük nedenleri ile ilgili toplumsal duyarlılığın arttırılmasına yönelik faaliyetlerin yapılması, sosyal ve çevresel engellerin ortadan kaldırılması, hastalık ya da özür durumunda ise bu hastalık ve özürden kaynaklanan etkilerin minimuma indirilerek kişilerin geriye kalan fonksiyonel kapasitelerini maksimuma ulaştırması ve toplumla bütünleşmesini,

8. Meslekî Rehabilitasyon Hizmetleri: Herhangi bir mesleği olmayan, mesleğinde yetersiz olan veya meslek değiştirmek isteyen özürlülerin işgücü piyasasında ihtiyaç duyulan ve özür grubuna uygun meslekte yetiştirilerek, fizikî ve meslekî yönden en yüksek kapasiteye ulaştırılmalarını ve yetiştirildikleri meslekte istihdamlarını veya kendi işlerini kurmalarını sağlamak amacıyla; özürlünün fiziksel, mental, meslekî beceri ve yeteneklerinin değerlendirilmesi, meslekî rehberlik ve danışmanlık, meslekî eğitim, istihdam ve izleme hizmetlerinin bütününü,

9. Özürlü: Doğuştan veya sonradan herhangi bir nedenle bedensel, zihinsel, ruhsal, duygusal,duyusal ve sosyal yeteneklerini çeşitli derecelerde kaybetmesi nedeniyle toplumsal yaşama uyum sağlama ve günlük gereksinimlerini karşılamada güçlükleri olan ve korunma, bakım, rehabilitasyon, danışmanlık ve destek hizmetlerine ihtiyaç duyan kişiyi,

10. Özürlülük: Doğuştan veya sonradan herhangi bir nedenle bedensel, zihinsel, ruhsal yeteneklerin bireysel düzeyde azalması veya kaybedilmesi sonucu oluşan durumu,

11. Özürlülük Ölçütü: Uluslar arası ölçütler göz önünde bulundurularak hazırlanan ve gerek duyuldukça revize edilen ölçütleri,

12. Özürlü Sağlık Kurulu Raporu: Sağlık Kurulu tarafından özürlü bireye yönetmelikle belirlenen özürlülük ölçütüne göre verilen özür durumunu gösteren belgeyi,

13. Rehabilitasyon: Doğuştan veya sonradan herhangi bir nedenle oluşan özrü ortadan kaldırmak veya özürlülüğün etkilerini mümkün olan en az düzeye indirmek, özürlüye yeniden fiziksel, zihinsel, psikolojik, ruhsal-duygusal, sosyal, meslekî ve ekonomik yararlılık alanlarında başarabileceği en üst düzeyde yetenekler kazandırarak; evinde, işinde ve sosyal yaşamında kendine ve topluma yeterli olabilmesi ve özürlünün toplum ile bütünleşmesi, ayrımcılığa karşı tüm tedbirlerin alınması amacıyla verilen koruyucu, tıbbî, meslekî, eğitsel, rekreasyonal ve psiko-sosyal hizmetler bütününü,

14. Rehabilitasyon Ekibi: Rehabilitasyon alanında Uzman Hekim, Fizyoterapist, Rehabilitasyon Hemşiresi, İş ve Uğraşı Terapisti, Psikiyatr/Klinik Psikolog, Sosyal Hizmet Uzmanı, Ortez-Protez Teknisyeni/Teknikeri, Konuşma Terapisti, Çocuk Gelişim ve Eğitimcisi, Özel Eğitim Öğretmeni, Rehber Öğretmen, Diyetisyen, Meslek Danışmanı, Rehabilitasyon Mühendisi, Rekreasyon Terapisti, Optometrist, Odyolog, Odyometrist, Psikolojik Rehber ve Danışman, Konsültan Hekimler, bu alanda özel yetiştirilmiş Yardımcıları (Rehabilitasyon yardımcıları),

15. Rehabilitasyon Merkezi: Rehabilitasyonun amaçları doğrultusunda koruyucu, tıbbî, meslekî, rekreasyonal, eğitsel, psiko-sosyal rehabilitasyon hizmetlerinin tek tek veya bir bütün halinde, interdisipliner bir modelde yataklı veya yataksız olarak verildiği resmi yada özel kuruluşları,

16. Erken Tanı ve Rehabilitasyon Hizmetleri: Bebeklik, erken çocukluk ve okul öncesi döneminde oluşan veya oluşabilecek fiziksel ve zihinsel gelişim geriliklerinin erken teşhis edilerek erken müdahale ile özrün önlenmesi ve erken başlanan rehabilitasyon hizmetlerini,

17. Sınıflandırma: Önemli bir sağlık ögesi olarak insan vücudunun fonksiyonu ve yetersizliğinin tanımı konusunda ortak ve standart bir dil ve çerçeve geliştirme çalışmasını,

18. Sosyal Rehabilitasyon Hizmetleri: Toplam rehabilitasyon sürecini zora sokabilen ekonomik sosyal yükümlülükleri azaltmak; özürlü bireyin ailesinin, toplumun ve mesleğinin taleplerinin bireye göre ayarlanmasına yardımcı olmak yoluyla topluma katılımını amaçlayan rehabilitasyon sürecini,

19. Tıbbî Rehabilitasyon Hizmetleri: Hastalık veya bozukluk sonucu ortaya çıkan özürlülük ve/veya engellilik durumunu, fizyolojik, anatomik ve çevresel kısıtlamaların disiplinler arası bir yaklaşımla elverdiği ölçüde azaltmaya, mümkünse ortadan kaldırmaya yönelik tedavi uygulamalarını,

20. Toplum Temelli Rehabilitasyon: Özürlü/engelli bireylerin, ailelerinin ve çevrelerinin yararlanabilecekleri kaynaklar oluşturmayı ve toplum düzeyinde önlemler almayı içeren süreci,

21. Yardımcı Teknolojiler: Özürlü bireylerin fonksiyonel kapasitelerini korumak veya geliştirmek amacıyla kullanılan her türlü gereç-cihaz sistemini,

22. Yetersizlik: Fizyolojik, psikolojik veya anatomik yapı ve fonksiyonların kaybı ya da normalden sapma durumunu,

ifade eder.



Genel Esaslar:

MADDE 4- Bu Kanun kapsamında bulunan hizmetlerin yerine getirilmesinde aşağıdaki esaslara uyulur:

I. Özürlülerin aleyhlerine sonuç doğuracak ayrımcılığa karşı korunması esastır.

II. Devlet özürlülüğün önlenmesine yönelik politikalar geliştirir.

III. Bakıma muhtaç özürlülere bakım güvencesi temin edilmesi esastır.

IV. Devlet, insan onur ve haysiyetinin dokunulmazlığı temelinde, özürlülerin ve özürlülüğün her tür istismarına karşı sosyal politikalar geliştirir.

V. Özürlülükten doğan sosyal haklar, özürlünün cinsiyetine ve özürlülük sebebine bakılmaksızın eşitlik ilkesine göre düzenlenir.

VI. Özürlülere verilecek hizmetler, belirlenen ulusal politikalar ve uygulama esasları doğrultusunda yürütülür. Ulusal politikalar, özürlülerin toplumla bir arada yaşaması için ihtiyaç duyulan şartların sağlanması esasına dayanır. Bu çerçevede, özürlülere hizmet veren kurum ve kuruluşların programları ve hizmetleri ile ilgili bilgilerin, ulaşılabilir şekilde özürlülere, ailelerine, bu alanda çalışanlara ve toplumun tüm bireylerine yayılması esastır.

VII. Yeni doğacak ve doğmuş olanlarda tespiti mümkün olan özür ve hastalıklarla ilgili taramaların yapılması esastır.

VIII. Kamu kurum ve kuruluşları ile diğer kuruluşların, özürlülerle ilgili olarak verdiği hizmetler Özürlüler İdaresi Başkanlığının eşgüdümünde yürütülür.

IX. Faaliyet ve programlar, devletin denetim ve gözetiminde, halkın gönüllü katkı ve katılımı da sağlanarak bir bütünlük içinde yürütülür.

X. Özürlülere yönelik hizmetlerde, uygulamalarda ve mevzuatta kamu kurum ve kuruluşları ile özel kuruluşlarca kullanılan tanım, kavram ve sınıflandırmalarda ortak terminoloji oluşturulması Özürlüler İdaresi Başkanlığının eşgüdümünde sağlanır.

XI. Özürlü bireyin, bağımsız olarak yaşayabilme, tıbbî bakım, rehabilitasyon veya bakım hizmetlerinden yararlanma, eğitim alma, meslek edinme, çalışma, sosyal güvenlik, sosyal ve kültürel yaşama katılma hakkı hiçbir şekilde kısıtlanamaz.

XII. Özürlülük ölçütüne göre ağır özürlü sayılan özürlüler için rehabilitasyon hizmeti yerine bakım hizmeti sunulur.

XIII. Özürlülere yönelik olarak alınacak tüm kararlarda ve verilecek tüm hizmetlerde özürlülerin, ailelerinin ve gönüllü kuruluşların katılımı esastır.

XIV. Toplumun özürlüler ve özür konusunda bilgilendirilerek, özürlülere yönelik tutum ve davranışların olumlu yönde değiştirilmesi amacıyla eğitim programları Özürlüler İdaresi Başkanlığı tarafından koordine edilir ve kitle iletişim araçlarıyla duyurulur.

XV. Kamu kurum ve kuruluşlarının hizmet planlama ve sunumu süreçlerinde, özürlülerin gereksinimleri göz önünde bulundurulur.

XVI. Özürlülerin sosyal, kültürel, eğitsel, sanatsal, sportif ve dini etkinliklere eşit katılımın önündeki engeller kaldırılır.

XVII. Özürlülere yönelik hizmetlerin sunumunda aile bütünlüğünün korunması esastır.

XVIII. Devlet, özürlülerin yaşam kalitesini arttırmak amacıyla rehabilitasyon ve bakım hizmetlerine yönelik politika ve stratejileri belirler.

XIX. Rehabilitasyon alanlarında verilecek tüm hizmetlerin bütünlüğü ile bu hizmetlerin özürlülerin yaşam boyu gereksinimlerini karşılayacak biçimde düzenlenmesi esastır.

XX. Yardımcı teknolojiler ve rehabilite edici hizmetlerin standardizasyonu ve takibi Özürlüler İdaresi Başkanlığı kanalıyla yapılır.

XXI. Koruyucu rehabilitasyon hizmetlerinin koordinasyonu ve takibi Özürlüler İdaresi Başkanlığı tarafından yapılır.

XXII. Rehabilitasyon alanlarında verilen tıbbî, eğitsel, sosyal,psikolojik, gelişimsel, meslekî hizmetlerin ve bu alanda toplum düzeyinde önlemler alınmasının koordinasyon ve takibi Özürlüler İdaresi Başkanlığı tarafından yapılır.

XXIII. Devlet erken çocukluk dönemindeki özürlülere uygun rehabilitasyon programları geliştirir ve uygular.

XXIV. Özürlülerin yaşamlarını kolaylaştıran, bağımsızlıklarını artıran, verimli ve üretken duruma gelmelerini sağlayan her türlü yardımcı araç gereçlerden, cihazlardan, sistemlerden ve yeni teknolojilerden yararlanma hakkı kısıtlanamaz.

XXV. Özürlülük alanında hizmet sunan kurum ve kuruluşların özürlülere yönelik hazırlayacakları mevzuat düzenlemelerinde Özürlüler İdaresi Başkanlığı görüşünü almaları esastır.





İKİNCİ BÖLÜM
Sınıflandırma, Veri Tabanı Oluşturma,Bakım, Rehabilitasyon, Eğitim,
İş ve Meslek Analizi

Sınıflandırma

MADDE 5- Özürlülerle ilgili derecelendirmeler, sınıflandırmalar, tanılamalar uluslar arası özürlülük sınıflandırması baz alınarak hazırlanacak özürlülük ölçütüne göre yapılır. Özürlülük ölçütünün yeniden tespiti ve uygulama esasları Sağlık Bakanlığı ve Özürlüler İdaresi Başkanlığınca müştereken çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.


Veri Tabanı Oluşturma
MADDE 6- Özürlüler İdaresi Başkanlığınca özürlülük ve özürlüler ile ilgili her türlü bilgileri içeren verilerin toplanması suretiyle veri tabanı oluşturulur. Bu veriler özürlünün sağlık, eğitim, sosyal, ekonomik ve kültürel haklarının kullanılması ile hizmetlerin, sosyal yardımların ve kaynakların rasyonel biçimde sunulması amacıyla kullanılır.



Bakım

MADDE 7- Özürlü kişilerin yaşamlarını öncelikle bulundukları ortamda sağlık, huzur ve güven içinde sürdürmesi, toplum içinde kendi kendilerini idare edebilecek ve üretken hale gelebilecek şekilde bakım ve rehabilitasyonlarının yapılması, bunlardan ihtiyacı olanların geçici veya sürekli bakım altına alınması veya evde bakım hizmeti sunulması esastır.

Bakım Hizmetlerinin ve bu hizmetleri verecek olan gerçek ve tüzel kişilerin izin, çalışma usul ve esasları Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurum Genel Müdürlüğü koordinatörlüğünde, Sağlık Bakanlığı ve Özürlüler İdaresi Başkanlığınca çıkarılacak bir yönetmelikle belirlenir.



İzin

MADDE 8- Bakım hizmetlerini Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğünden ruhsat alan gerçek ve tüzel kişiler verebilir.



Hizmet Sunumu

MADDE 9- Bakım hizmetlerinin sunumunda kişinin biyolojik , fiziksel ,psikolojik ve sosyal ihtiyaçları da dikkate alınır. Bakım hizmetlerinin standardizasyonu, geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması için Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğü koordinasyonunda çalışmalar yürütülür.

Bakım hizmetleri ile bakımın nitelikli temini sağlanır.



Bakım Çeşitleri

MADDE 10- Bakım hizmetleri evde bakım veya kurum bakımı modelleriyle sunulabilir. Öncelikle kişinin sosyal ve fiziksel çevresinden ayrılmaksızın hizmetin sunulması esas alınır.



Rehabilitasyon

MADDE 11- Rehabilitasyon hizmetleri tam katılım ve eşitlik temelinde özürlülerin bireysel ve toplumsal ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik olarak verilir. Rehabilitasyon kararının alınması, planlanması, yürütülmesi, sonlandırılması dahil her aşamasında özürlü ve ailelerinin aktif ve etkili katılımı esastır. Hiçbir şekilde ayrımcılık yapılamaz.

Rehabilitasyonun her alanında ihtiyaç duyulan personelin yetiştirilmesine yönelik her düzeyde eğitim programları geliştirilir ve bu personelin istihdamı için gerekli önlemler alınır.



Erken Tanı ve Koruyucu Rehabilitasyon Hizmetleri
MADDE 12- Hastalık, yetersizlik ve kazaların önlenmesi veya azaltılmasını, erken tanı ile tedavilerini ve bireyin özürlülük sonucu engelli duruma gelmesini önlemeyi veya engellilik düzeyini azaltmaya yönelik hizmetler planlanır. Risk gruplarının takibinin yapılması, özürlülüğün tespiti ve önlenmesine yönelik tarama programlarının geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması esastır

Erken çocukluk ve çocukluğun her dönemi fiziksel, işitsel, duyusal, sosyal, ruhsal ve zihinsel gelişimlerinin izlenmesi, genetik geçişli ve özürlülüğe neden olabilecek hastalıkların erken teşhis edilmesinin sağlanması, özürlülüğün önlenmesi, var olan özrün şiddetinin olabilecek en düşük seviyeye çekilmesi, ilerlemesinin durdurulması amacıyla çalışmalar yapılır ve ailelere sosyal, ekonomik, psikolojik destek, danışmanlık ve rehberlik hizmetleri sağlanır.



İş ve Meslek Analizi

MADDE 13- Özür türlerini dikkate alan iş ve meslek analizleri yapılır. Bu analizlerin ışığında özürlülerin durumlarına uygun meslekî rehabilitasyon ve eğitim programları geliştirilir .



Meslekî Rehabilitasyon ve İstihdam
MADDE 14- Özürlülerin mesleğini seçme ve bu alanda eğitim alma hakkı hiçbir gerekçe ile kısıtlanamaz.

Özürlülerin yetenekleri doğrultusunda yapabilecekleri bir işte eğitilmesi, meslek kazandırılması, verimli kılınarak, ekonomik ve sosyal refahının sağlanması amacıyla meslekî rehabilitasyon hizmetlerinden yararlanmasının sağlanması esastır.

Gerçek veya tüzel kişilerce ruhsat alınarak açılacak olan özel meslekî rehabilitasyon merkezleri, hastanelerdeki meslekî rehabilitasyon merkezleri, yetenek geliştirme merkezleri ve korumalı işyerlerinin değişik tipleri ile özel işyerlerinde bireylerin bireysel gelişimleri ve yeteneklerine uygun iş veya becerilerini geliştirici tedbirler alınır. Bu alandaki hizmetler ihtiyaçlara göre iş ve meslek analizi yapılarak hizmet satın alınması suretiyle temin edilebilir. Buna ilişkin usul ve esaslar Özürlüler İdaresi Başkanlığının katılımıyla Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca çıkarılacak bir yönetmelikle belirlenir.



İşgücü

MADDE 15- Özürlülerin işgücü piyasasına tam katılım, diğer insanlara tanınan istihdam olanaklarından yararlanma ve hizmet verebilme hakkı vardır. Bu konuda özürlülere özrü nedeniyle hiçbir şekilde ayrımcılık veya kısıtlama yapılamaz.

İstihdam

MADDE 16- İşe alımda; iş seçiminden, başvuru formlarına, seçim sürecine, teknik değerlendirme, önerilen çalışma süreleri ve şartlarına kadar olan bütün safhaların hiç birinde özürlülerin aleyhine ayrımcı uygulamalarda bulunulamaz.

Çalışan özürlülere özrüyle ilgili olarak diğer kişilerden farklı muamelede bulunulamaz.

Çalışan veya iş başvurusunda bulunan özürlülerin karşılaşabileceği engel ve güçlükleri azaltmaya veya ortadan kaldırmaya yönelik istihdam süreçlerindeki önlemlerin alınması ve işyerinde fiziksel düzenlemelerin yapılması zorunludur. Özürlülük durumları sebebiyle işgücü piyasasına kazandırılmaları güç olan özürlülerin istihdamı korumalı işyerleri aracılığıyla sağlanır.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ve Özürlüler İdaresi Başkanlığınca çıkarılacak Yönetmelikle belirlenen standartlara göre gerekli düzenlemeleri yapan işyerlerine korumalı işyeri statüsü verilir.



Sosyal Güvenlik
MADDE 17- Özürlülüğün önlenmesi ve özürlülerin fonksiyonel kapasitelerini ve bağımsızlıklarını artırabilmeleri için ihtiyaç duydukları tedavi, ilaç, diyet ürünleri, cihaz, ortez, protez, işitme protezi ve cihazı, her türlü yardımcı araç ve gereçlerin bedeli, ihtiyaçları süresince, durumu sağlık kurulu raporu ile belgelenmesi halinde herhangi bir sınırlamaya tAbi tutulmadan ilgili kurum ve kuruluşlarca karşılanması esastır. Sosyal güvencesi olmayan özürlülerin bu ihtiyaçları Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonundan temin edilir.



Sosyal Rehabilitasyon
MADDE 18- Özürlülere fiziksel çevre, konut, ulaşım, sosyal ve sağlık hizmetleri, eğitim ve iş imkanları, kültürel, sportif ve dinlenme vb. gibi her tür sosyal yaşama ilişkin faaliyetlere katılımda fırsat eşitliği sağlanması esastır. Özürlülerin kendi hayatlarını düzenleyebilmeleri için bağımsızlıkları desteklenir .

Özür türü ve derecesi ne olursa olsun bütün özürlüler için fiziksel çevrenin erişilebilir kılınmasına yönelik eylem programları geliştirilir, uygulamaya konur, bilgilendirme ve iletişime erişim sağlayacak önlemler alınır.

Özürlülere karşı toplumdaki önyargıların ve olumsuz tutumların yok edilmesi, toplumun bilinçlendirilmesi yolunda eylem planları oluşturularak hayata geçirilir ve bu yöndeki çalışmalar desteklenir.



Toplum Temelli Rehabilitasyon
MADDE 19- Rehabilitasyon hizmetlerinde; rehabilitasyon kurumları esas olmakla birlikte, bu hizmetlerin ihtiyaç duyan tüm kesimlere ulaşması, özürlülerin ailelerinin ve toplumun desteğinin ve katılımının sağlanması amacıyla toplum temelli rehabilitasyon hizmetlerine ağırlık verilir.

Rehabilitasyonun her alanında sorun tespit etme, bilinçlendirme, bilgilendirme, yönlendirme gibi her tür hizmeti vermek üzere; Özürlüler İdaresi Başkanlığı, Sağlık Bakanlığı, Millî Eğitim Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, üniversiteler ve yerel yönetimlerin görevlendireceği birer temsilciden oluşan, valilik emrinde Bölgesel Rehabilitasyon Danışma Merkezleri kurulur. Danışma Birimlerinin kuruluş, işleyiş usul ve esasları Özürlüler İdaresi Başkanlığının koordinatörlüğünde çıkarılacak bir yönetmelikle belirlenir.






Eğitim ve Öğretim
MADDE 20- Hiçbir gerekçeyle özürlülerin eğitim alması engellenemez.

Özürlü çocuklara, gençlere ve yetişkinlere, özel durumları ve farklılıkları dikkate alınarak, bütünleştirilmiş ortamlarda ve her düzeyde eşit eğitim imkanı sağlanır.

Özürlü üniversite öğrencilerinin öğrenim hayatlarını kolaylaştırabilmek için Yüksek Öğretim Kurumu bünyesinde araç-gereç temini, özel ders materyallerinin hazırlanması, özürlülere uygun eğitim, araştırma ve barındırma ortamlarının hazırlanmasının temini gibi konularda sürekli çalışma yapacak “Özürlüler Danışma ve Koordinasyon Merkezi” kurulur.

Görme özürlülerin eğitim ve kültür ihtiyaçlarını karşılamak üzere kabartma kitap basacak matbaa ile sesli kitap ve materyal üretecek birimler Millî Eğitim Bakanlığı ve Kültür ve Turizm Bakanlıklarınca kurulur.



Eğitim Planlama

MADDE 21- Özürlülerin okulöncesi dönemi de içine alacak şekilde eğitimi, ulusal eğitim planlama ve müfredat geliştirme sisteminin bütünleşmiş bir parçası olması, öğretmenlere, eğitim yöntemlerini bu çocukları da kapsayabilecek şekilde uyarlayabilmeleri için eğitim verilmesi, okullarda özürlü çocukların gereksinimlerine uygun düzenlenmelerin yapılması ve özürlüleri kapsayıcı bir sistemin geliştirilmesi esastır.



Eğitsel Değerlendirme

MADDE 22- Özürlülerin eğitsel değerlendirme ve tanılaması uzman kişilerden oluşan ve ailesinin yer aldığı kurul tarafından yapılır ve eğitim planlaması geliştirilir ve her yıl yeniden değerlendirilerek, gelişmeler doğrultusunda eğitim planı gözden geçirilir.



Aile Eğitimi

MADDE 23- Ailelerin, özürlü çocuğunun ihtiyaçları, çocuklarına yardımcı olma yolları ve destekleyebilecekleri konularda bilgilendirilmeleri esastır.



ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Değiştirilen Hükümler



MADDE 24- 07.05.1987 tarih ve 3359 sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanununun 8 inci maddesine “koruyucu sağlık hizmetleri” ibaresinden sonra gelmek üzere “ve sosyal güvencesi bulunmayan özürlülere verilecek sağlık kurulu raporları ile bunun için gerekli görülen muayene ve tetkik hizmetleri” ibaresi eklenmiştir.



MADDE 25- 3294 sayılı Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Kanununa aşağıdaki ek madde eklenmiştir.

“Ek Madde 2- Görme, ortopedik,işitme, dil-konuşma ve ses bozukluğu, zihinsel, ruhsal, duygusal ve sosyal yeteneklerini çeşitli derecelerde kaybetmiş özürlülerden; Özürlülere Verilecek Sağlık Kurulu Raporları Hakkında Yönetmelik ile belirlenen yetkili sağlık kurumlarından alınacak sağlık kurulu raporu ile resmi veya özel eğitim merkezlerinden yararlanması uygun görülen ve herhangi bir kurum ve kuruluş tarafından karşılanmayan eğitim ve rehabilitasyona ilişkin yardımlar, her yıl yayınlanan bütçe uygulama talimatında belirlenen usul ve esaslar doğrultusunda Fondan karşılanır. Bu yardımın yapılmasına ilişkin usul ve esaslar Başbakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikle belirlenir.”

MADDE 26- 02.09.1971 tarih ve 1479 sayılı Esnaf ve Sanatkarlar ve Diğer Bağımsız Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kurumu Kanununa aşağıdaki ek madde eklenmiştir.
“Ek Madde 22- Sigortalılar, kurumdan malullük veya yaşlılık aylığı almakta olanların geçindirmekle yükümlü oldukları görme, ortopedik,işitme, dil-konuşma ve ses bozukluğu, zihinsel, ruhsal, duygusal ve sosyal yeteneklerini çeşitli derecelerde kaybetmiş özürlü çocukları ile kurumdan hak sahibi olarak gelir veya aylık alan aynı durumdaki çocuklardan, sağlık tesislerinden alınacak sağlık kurulu raporu ile resmi veya özel eğitim merkezlerine gönderilenlerin, gelişim ve eğitimlerine ilişkin yardımlar, Bütçe Uygulama Talimatında belirtilen esas ve miktarlarda Kurumca sağlanır.”



MADDE 27– 17.10.1983 tarih ve 2926 sayılı Kanununun Ek 3 üncü maddesine “ek 19 uncu madde” ibaresinden sonra gelmek üzere “Ek Madde 22” ibaresi eklenmiştir.



MADDE 28- 506 Sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun 60 ıncı maddesinin (C) bendinin (b) alt bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“Özürlüler İçin Verilen Sağlık Kurulu Raporu Yönetmeliği’ne uygun olarak alınmış sağlık kurulu raporunda sakatlık oranı en az %40 olanlardan, yaşları ne olursa olsun, en az 15 yıldan beri sigortalı bulunmak ve en az 3600 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemiş olmak şartıyla yaşlılık aylığından yararlanırlar”

MADDE 29- 506 Sayılı Kanunun geçici 87 nci maddesi yürürlükten kaldırılmıştır.

MADDE 30- 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kurumu Kanunun Ek 37inci maddesinde bulunan “zihinsel, bedensel, ruhsal ve duygusal özürü bulunan” ibaresi madde metninden çıkarılarak yerine “görme, ortopedik, işitme, dil-konuşma ve ses bozukluğu, zihinsel, ruhsal, duygusal ve sosyal yeteneklerini çeşitli derecelerde kaybetmiş özürlü” ibaresi eklenmiştir.

MADDE 31- 2925 sayılı Tarım İşçileri Sosyal Sigortalar Kurumu Kanununun 39 uncu maddesinin (a) fıkrasına “Ek 38” ibaresinden sonra gelmek üzere “Ek Madde 37” ibaresi eklenmiştir.

MADDE 32- 08.06.1949 tarihli ve 5434 Sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanununun 39 uncu maddesinin (j) fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“j) Özürlülere Verilecek Sağlık Kurulu Raporları Hakkında Yönetmeliğe uygun olarak alınmış ve raporda sakatlık oranı en az %40 olanlardan en az 15 yıl fiili hizmeti bulunanların istekleri üzerine”

MADDE 33- 23.06.1965 tarihli ve 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanununun 19 uncu maddesinin 2 nci fıkrasından sonra gelmek üzere aşağıdaki fıkralar eklenmiştir.

“Ancak, özürlülerin yaşamı için zorunluluk göstermesi halinde proje tadili kat maliklerinin en geç 3 ay içerisinde yapacağı toplantıda görüşülerek salt çoğunlukla karara bağlanır. Toplantının bu süre içerisinde yapılamaması veya tadilat talebinin salt çoğunlukla kabul edilmemesi durumunda; ilgili kat malikinin talebi üzerine bina güvenliğinin tehlikeye sokulmadığını bildirir komisyon raporuna istinaden ilgili mercilerden alınacak tasdikli proje değişikliği veya krokiye göre inşaat, onarım ve tesis yapılabilir. İlgili merciler tasdikli proje değişikliği veya kroki taleplerini en geç altı ay içinde sonuçlandırır.

Komisyonun teşkili çalışma usul ve esasları, proje ve inşaat giderlerinin karşılanma usul ve esasları Bayındırlık ve İskan Bakanlığı, Özürlüler İdaresi Başkanlığı ve Türkiye Sakatlar Konfederasyonu temsilcilerinden oluşan bir kurul tarafından hazırlanacak yönetmelikle belirlenir.”

MADDE 34- 25.10.1984 tarihli ve 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 17 nci maddesinin 4 üncü fıkrası (m) bendinden sonra gelmek üzere aşağıdaki bentler eklenmiştir.

“n) Özürlülere hizmet amaçlı kurulmuş dernek, vakıf ve bunların üst kuruluşlarının çalışmalarında kullanılmak üzere iktisap edecekleri motorlu kara taşıtlarıyla, bizzat özürlüler tarafından kullanılan özel tertibatlı olarak imal edilmiş, sonradan özel tertibat takılmış ve ilave özel tertibat takılmış motorlu kara taşıtları ya da özürlünün taşınması amacıyla birinci dereceden yakını bir sürücü veya özürlü kişi tarafından iş akdine bağlı olarak istihdam edilen bir sürücü tarafından kullanılan özürlü adına trafik siciline kayıtlı motorlu kara taşıtları,

o) Özürlülerin eğitimleri, meslekleri, günlük yaşamları için özel olarak üretilmiş her türlü araç-gereç, özel bilgisayar programları ile fonksiyon kazandırıcı ortez-protez vb. yardımcı ve destekleyici cihazlar.”

MADDE 35- 18.02.1963 tarihli ve 197 sayılı Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanununun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c ) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“c) Özürlülere hizmet amaçlı kurulmuş dernek, vakıf ve bunların üst kuruluşlarının çalışmalarında kullanılmak üzere iktisap edecekleri motorlu kara taşıtlarıyla, bizzat özürlüler tarafından kullanılan özel tertibatlı olarak imal edilmiş, sonradan özel tertibat takılmış veya ilave özel tertibat takılmış motorlu kara taşıtları ya da özürlünün taşınması amacıyla birinci derece yakını bir sürücü veya özürlü kişi tarafından iş akdine bağlı olarak istihdam edilen bir sürücü tarafından kullanılan trafik siciline özürlü adına kayıtlı motorlu kara taşıtları.”

MADDE 36- 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununun 7nci maddesinin 2nci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.



“2. (ll) sayılı listedeki kayıt ve tescile tAbi mallardan, özürlülere hizmet amaçlı kurulmuş dernek, vakıf ve bunların üst kuruluşlarının çalışmalarında kullanılmak üzere iktisap edecekleri motorlu kara taşıtlarıyla, bizzat özürlüler tarafından kullanılan özel tertibatlı olarak imal edilmiş, sonradan özel tertibat takılmış veya ilave özel tertibat takılmış motorlu kara taşıtları ya da özürlünün taşınması amacıyla birinci derece yakını bir sürücü veya özürlü kişi tarafından iş akdine bağlı olarak istihdam edilen bir sürücü tarafından kullanılan trafik siciline özürlü adına kayıtlı motorlu kara taşıtlarının beş yılda bir defaya mahsus olarak ilk iktisabı,”

MADDE 37- 29.07.1970 tarihli ve 1319 sayılı Emlak Vergisi Kanununun 8 inci maddesinin ikinci fıkrasına “gazilerin” ibaresinden sonra gelmek üzere “özürlüler” ibaresi eklenmiştir.

MADDE 38- 27.06.1984 tarihli ve 3030 sayılı Büyükşehir Belediyelerinin Yönetimi Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanunun 6 ncı maddesinin (A) fıkrasının (s) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“s) Belediyelerce işletilen veya belediyelerin işletim hakkını imtiyaz sözleşmeleriyle devrettiği her türlü toplu taşıma araçlarının ve duraklarının özürlülerin yararlanmasına ve ulaşabilirliği ile Türk Standartlarına uygunluğunu sağlamak, özürlüler ile zorunlu refakatçilerinin ücretsiz ulaşımlarıyla, kendilerini geliştirmelerini ve toplumsal yaşamla bütünleşmeleri için gerekli tedbirleri almak, sosyal, kültürel, eğitsel, sanatsal ve sportif etkinliklerden indirimli veya ücretsiz yararlanması ile büyükşehir belediyelerince muhtaçlığını belgeleyen özürlülere su ve doğal gaz gibi hizmetlerin fatura bedellerine en az %50 olmak üzere indirim yapmak, kiraya verilen büfe, otopark, tuvalet vb. işyerlerinin en az %10’unun öncelikli olarak özürlüler ve özürlülere hizmet veren vakıf ve dernekler tarafından işletilmesi ve istihdamını sağlamak,

Adı geçen işyerlerinin tahsisinde 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümleri uygulanmaz.

Bu maddenin uygulanmasıyla ilgili usul ve esaslar İçişleri Bakanlığı, Özürlüler İdaresi Başkanlığı temsilcilerinden oluşacak bir kurul tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.”

MADDE 39- 3030 sayılı Büyükşehir Belediyelerinin Yönetimi Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkındaki Kanunun 6 ncı maddesinin (A) fıkrasının (s) bendinden sonra gelmek üzere aşağıdaki bend eklenmiştir.

“ t) Büyükşehir belediyesi ile bağlı ilçe ve alt kademe belediyelerinde bilgilendirme ve bilinçlendirme, yönlendirme ve özürlülerle ilgili her konuda sürekli danışmanlık hizmetleri dahil hizmet vermek üzere özürlü hizmetleri birimi oluşturulur. Bu birimler faaliyetlerini özürlülere hizmet amacıyla kurulmuş dernek ve bunların üst kuruluşlarıyla işbirliği halinde sürdürürler. Özürlü hizmetleri birimlerinin kuruluş, görev, yetki, sorumluluk ve işleyişine ilişkin usul ve esaslar İçişleri Bakanlığı ve Özürlüler İdaresi Başkanlığı tarafından hazırlanacak yönetmelikle belirlenir.”

MADDE 40- 03.04.1930 tarihli ve 1580 sayılı Belediye Kanununun 15 inci maddesinin, 81 inci bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“81) Özürlüler ile zorunlu refakatçilerinin ücretsiz ulaşımlarıyla, kendilerini geliştirmelerini ve toplumsal yaşamla bütünleşmeleri için gerekli tedbirleri almak, sosyal, kültürel, eğitsel, sanatsal ve sportif etkinliklerden indirimli veya ücretsiz yararlanması ile muhtaçlığını belgeleyen özürlülere su ve doğalgaz gibi hizmetlerin fatura bedellerine en az %50 olmak üzere indirim yapmak, belediyelerce işletilen veya kiraya verilen büfe, tuvalet, otopark vb. işyerlerinin %10’unun öncelikli olarak özürlüler ve özürlülere hizmet veren vakıf ve dernekler tarafından işletilmesi ve istihdamını sağlamak,

Adı geçen işyerlerinin tahsisinde 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümleri uygulanmaz.

Bu maddenin uygulanmasıyla ilgili usul ve esaslar İçişleri Bakanlığı, Özürlüler İdaresi Başkanlığı temsilcilerinden oluşacak bir kurul tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.



MADDE 41- 03.04.1930 tarihli ve 1580 sayılı Belediye Kanununa aşağıdaki madde eklenmiştir.

"Ek Madde 9- İl belediyeleriyle son nüfus sayımına göre nüfusu 50.000 ve üzeri olan ilçe ve belde belediyelerinde bilgilendirme ve bilinçlendirme, yönlendirme ve özürlülerle ilgili her konuda sürekli danışmanlık hizmetleri dahil hizmet vermek üzere özürlü hizmetleri birimi oluşturulur. Bu birimler faaliyetlerini özürlülere hizmet amacıyla kurulmuş dernek, vakıf ve bunların üst kuruluşlarıyla işbirliği halinde sürdürürler. Özürlü hizmetleri birimlerinin kuruluş, görev, yetki, sorumluluk ve işleyişine ilişkin usul ve esaslar İçişleri Bakanlığı ve Özürlüler İdaresi Başkanlığı tarafından kanunun yayımını izleyen bir yıl içinde hazırlanacak bir yönetmelikle belirlenir."



MADDE 42- 07.05.1987 tarihli ve 3359 sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanununun 3 üncü maddesinin (l) bendine aşağıdaki paragraf ve (l) bendinden sonra gelmek üzere aşağıdaki bent eklenmiştir.

“Bilimsel gelişmelere paralel olarak, yeni doğanlarda çeşitli tarama yöntemleriyle tespiti mümkün olan özür ve hastalıklarla ilgili taramaların yapılması zorunludur.”

“m) Rehabilite edici hizmetlerde kullanılan ortopedik ve diğer yardımcı araç ve gereçleri üretmek amacıyla, kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek ve tüzel kişiler tarafından kurulacak kuruluşların açılış iznini vermeye Sağlık Bakanlığı yetkilidir.

Bu kurum ve kuruluşların açılış izninin verilmesine, üretim ve personel standardına, işleyiş ve denetimi ile daha önce açılmış olan kurum ve kuruluşların durumlarına ilişkin esaslar Sağlık Bakanlığı ve Özürlüler İdaresi Başkanlığınca müştereken çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.”



MADDE 43- 05.06.1986 tarihli ve 3308 sayılı Meslek Eğitimi Kanununun 10 ncu maddesinin ikinci fıkrasından sonra gelmek üzere aşağıdaki fıkra eklenmiştir.

“Özürlülerin çıraklık eğitimine alınmalarında Bakanlıkça merkezde ve illerde; hekim, fizyoterapist, psikolog, çocuk gelişimi ve eğitimcisi, özel eğitimci, sosyal çalışmacı, dil ve konuşma terapisti, iş ve meslek danışmanı, iş-uğraşı terapisti, rehber öğretmen, odyolog, eğitim odyoloğu meslek gruplarından en az üçünün bir araya geleceği bir kurul oluşturulur. Özürlülerin ilgi, istek, yetenek ve becerileri doğrultusunda ve sağlık kurulu raporunu da dikkate almak suretiyle hangi meslek dalında eğitim alacaklarına kurul karar verir.”



MADDE 44- 01.07.1976 tarihli ve 2022 sayılı 65 Yaşını Doldurmuş Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaşlarına Aylık Bağlanması Hakkında Kanunun 1 inci maddesinin 2 nci fıkrası ile 8 inci maddesinin son fıkrası yürürlükten kaldırılmış ve 1 inci maddesinin 4 üncü fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“65 yaşını doldurmadığı halde bakıma muhtaç olduklarını Özürlülere Verilecek Sağlık Kurulu Raporu Yönetmeliğine uygun alınmış sağlık kurulu raporu ile kanıtlayanlarla, durumlarına uygun bir işe yerleştirilemeyen ve yukarıdaki şartları taşıyan yardıma muhtaç özürlülere, yaş, cinsiyet ve medeni durum şartları aranmaksızın, 16 yaşından büyük olanlar için belirlenen asgari ücretin yarısı tutarında bakım aylığı bağlanır. Bu aylığı hak edenlerden zihinsel özürlü ve/veya 18 yaşından küçük olanların aylıkları velisine veya yasal vasisine ödenir. Bu fıkra hükmünden yararlananlar ile eş ve çocuklarının, ayakta veya yatarak teşhis ve tedavileri Devlet hastanelerinde ücretsiz olarak sağlanır.”



MADDE 45- 22.05.2003 tarihli ve 4857 Sayılı İş Kanununa aşağıdaki ek madde eklenmiştir.

“Ek Madde 1- Özel eğitim merkez ve okullarında veya diğer okullarda eğitim-öğretim gören ve bu kurumlara gidip gelebilmek, eğitim ve rehabilitasyon hizmetlerinden yararlanabilmek için zorunlu bir ebeveyn refakatçi ihtiyacı bulunduğu eğitim-öğretim kurumunca belgelendirilen her yaştaki özürlünün ebeveynleri iş gününün belirli saatlerinde işyerlerinde ücretli izinli sayılır. Konuyla ilgili usul ve esaslar Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın koordinatörlüğünde Millî Eğitim Bakanlığı, Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğü, Özürlüler İdaresi Başkanlığı, en fazla üyeye sahip işçi ve işveren konfederasyonları ve Türkiye Sakatlar Konfederasyonu temsilcilerinden oluşturulacak kurul tarafından hazırlanacak yönetmelikle belirlenir.”



MADDE 46- 14.07.1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa aşağıdaki ek madde eklenmiştir.

“Ek Madde 38- Özel eğitim merkez ve okullarında veya diğer okullarda eğitim-öğretim gören ve bu kurumlara gidip gelebilmek, eğitim ve rehabilitasyon hizmetlerinden yararlanabilmek için zorunlu bir ebeveyn refakatçi ihtiyacı bulunduğu eğitim-öğretim kurumunca belgelendirilen her yaştaki özürlünün ebeveynleri iş gününün belirli saatlerinde kurumlarınca idarî izinli sayılır. Konuyla ilgili usul ve esaslar Başbakanlık Devlet Personel Başkanlığı’nın koordinatörlüğünde Millî Eğitim Bakanlığı, Özürlüler İdaresi Başkanlığı, toplu görüşme çalışmalarına katılan memur konfederasyonları ve Türkiye Sakatlar Konfederasyonu temsilcilerinden oluşturulacak kurul tarafından hazırlanacak yönetmelikle belirlenir.”



MADDE 47- 13.4.1994 tarihli ve 3984 Sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayınları Hakkında Kanunun 4 üncü maddesinin (u) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“u) Kadınlara, güçsüzlere, özürlülere ve küçüklere karşı şiddetin ve ayrımcılığın teşvik edilmemesi"

MADDE 48- 28.12.1993 tarihli ve 3960 Sayılı Kalıtsal Hastalıklarla Mücadele Kanununun 1 inci maddesinin birinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

"Devlet, kalıtsal kan hastalıklarından Thalessemia ve Orak Hücreli Anemi dahil olmak üzere, bütün kalıtsal kan hastalıklarıyla ve özürlülüğe yol açan diğer kalıtsal hastalıklarla koruyucu sağlık hizmetleri kapsamında mücadele eder."



MADDE 49- 13.10.1983 tarihli ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun 61 inci maddesinin birinci fıkrasına (n) bendinden sonra gelmek üzere aşağıdaki bent ve ikinci fıkrasına aşağıdaki cümle eklenmiştir.

“o) Özürlülerin araçları için ayrılmış park yerlerine “

“(o) bendinin ihlali halinde para cezası iki kat artırılır.”



MADDE 50- 08.06.1959 tarihli ve 7338 sayılı Veraset ve İntikal Vergisi Kanununun 4 üncü maddesine (m) bendi eklenmiştir.

“m) Yurt içinden veya yurt dışından, malul ve sakatlara hibe edilen ve özel surette imal edilmiş hareket ettirici tertibatı bulunan motorlu veya motorsuz koltuklar, bisiklet, motosiklet, binek otomobiller ve minibüsler”



MADDE 51- 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 204. maddesinin sonuna aşağıdaki bent eklenmiştir.

“Birinci derecede özürlü çocuk için bu miktar 5 kat, ikinci derece özürlü çocuk için 4 kat, üçüncü derece özürlü için 3 kat olarak uygulanır”.



MADDE 52- 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa aşağıdaki ek madde eklenmiştir.

“Ek Madde 39- Kurumlarından aylık almakta olanlar ile geçindirmekle yükümlü oldukları kişilerden hayatını başkasının yardım ve bakımı olmadan devam ettiremeyecek derecede düşkün oldukları sağlık kurulu raporu ile tespit edilenlerden resmi veya özel bakım merkezlerine gönderilenlerin veya evlerinde bakımı yapılanların bakımlarına ilişkin ücretler, Bütçe Uygulama Talimatında belirtilen esas ve miktarlarda kurumca sağlanır.

Bakım hizmetlerinin yapılmasına ilişkin yönetmelik Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı’nın koordinatörlüğünde, Maliye Bakanlığı, Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğü, Sağlık Bakanlığı ve T.Sakatlar Konfederasyonu temsilcilerinden oluşturulacak kurul tarafından hazırlanacak yönetmelikle düzenlenir.”



MADDE 53- 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 48 inci maddesinin 7inci fıkrası yürürlükten kaldırılmıştır.



MADDE 54- 14.07.1965 tarihli ve 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunun 53 üncü maddesinin 1 inci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“Kariyer mesleği olan özürlülerin mesleklerine uygun münhal kadrolara atanması, münhal kadrolarının bulunmaması halinde geçici görevle mesleklerinde çalıştırılmaları, bu durumda olanların öncelikle boşalacak münhal kadrolara atanmaları, mesleklerini icra veya infaza yardımcı her türlü araç ve gerecin kurumlarınca temin edilmesi esastır. Özürlülerin Devlet memurluğuna alınma şartları ile hangi işlerde çalıştırılacakları, mesleklerini icra ve infazda hangi yardımcı araç ve gereçlerin kurumlarınca temin edileceği hususları Maliye, Sağlık, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlıkları, Özürlüler İdaresi Başkanlığı, Devlet Personel Başkanlığı ve Türkiye Sakatlar Konfederasyonunca müştereken hazırlanacak yönetmelikle düzenlenir.”



MADDE 55- 657 sayılı Devlet Memurları Kanunun 50 inci maddesine son fıkrasından sonra gelmek üzere aşağıdaki fıkra eklenmiştir.

“Özürlüler için açılan sınavlarda azami yaş sınırı 45’tir. Yeterlilik sınavlarında alt sınır ve üzeri puan alan özürlüler ayrıca sözlü sınava tAbi tutulamaz. Sınavı kazanan özürlü sayısının atanacak özürlü sayısından fazla olduğu hallerde atama yüksek puandan düşük puana doğru sırası ile yapılır. Özürlüler için yapılacak olan sınavlarda Türkiye Sakatlar Konfederasyonunca önceden bildirilecek temsilcinin gözlemci olarak bulundurulması zorunludur.”



MADDE 56- 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 41 inci maddesine aşağıdaki fıkra eklenmiştir.

“Bu kanun hükümlerine göre atanacak zihinsel özürlüler için asgarî eğitim şartı aranmaz.”



MADDE 57- 22.01.1990 tarih ve 399 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye aşağıdaki ek madde eklenmiştir.

“Ek Madde 2- Rehabilitasyon ve eğitim merkez ve okullarında veya diğer okullarda eğitim-öğretim gören ve bu kurumlara gidip gelebilmek, eğitim ve rehabilitasyon hizmetlerinden yararlanabilmek için zorunlu bir ebeveyn refakatçi ihtiyacı bulunduğu eğitim-öğretim kurumunca belgelendirilen her yaştaki özürlünün ebeveynleri iş gününün belirli saatlerinde kurumlarınca idarî izinli sayılır. Konuyla ilgili usul ve esaslar Başbakanlık Devlet Personel Başkanlığı’nın koordinatörlüğünde Millî Eğitim Bakanlığı, Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğü, Özürlüler İdaresi Başkanlığı, toplu görüşme çalışmalarına katılan Memur Konfederasyonları ve Türkiye Sakatlar Konfederasyonu temsilcilerinden oluşturulacak kurul tarafından hazırlanacak yönetmelikle belirlenir.



MADDE 58- 18.01.1972 tarihli ve 1512 Sayılı Noterlik Kanununun 73 üncü maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“Madde 73- Noter, ilgilinin işitme, konuşma veya görme özürlü olduğunu anlarsa, malî sonuç doğurmayan iş ve işlemler için özürlünün isteğine bağlı olmak üzere; işlemler iki tanık huzurunda yapılır. İlgilinin işitme veya konuşma özürlü olması ve yazı ile anlaşma imkanının da bulunmaması halinde, iki tanık ve andlı tercüman bulundurulur.”



MADDE 59- 1512 Sayılı Noterlik Kanununun 75 inci maddesinin 2 nci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“Bir noterlik işleminde imza atılmış veya imza yerine geçen el işareti yapılmış olmasına rağmen, ilgilinin istemi veya noterin uygun görmesiyle, işlemin niteliği, imzayı atan veya el işaretini yapan şahsın (adına işlem yapılan ve imza atabilen görme özürlüler hariç) durumu ve kimliği bakımından noter tarafından gerekli görülürse, yukarıdaki fıkradaki yöntem doğrultusunda tanık tercüman veya bilirkişinin parmağı da bastırılır. Mühür kullanılması halinde parmağının da bastırılması zorunludur”.



MADDE 60- 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanununa aşağıdaki ek madde eklenmiştir.

“Ek Madde 79- Kurumdan sürekli iş göremezlik geliri, malullük veya yaşlılık aylığı almakta olanlar ile geçindirmekle yükümlü oldukları kişiler ve aylık alan aynı durumdakiler, hayatını başkasının yardım ve bakımı olmadan devam ettiremeyecek derecede düşkün oldukları sağlık kurulu raporu ile tespit edilenlerden resmî veya özel bakım merkezlerine gönderilenlerin veya evlerinde bakımı yapılanların, bakımlarına ilişkin ücretler ve masraflar, Bütçe Uygulama Talimatında belirtilen esas ve miktarlarda kurumca sağlanır.

Bakım hizmetlerinin usul ve esasları Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı’nın koordinatörlüğünde, Maliye Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğü ve Türkiye Sakatlar Konfederasyonu temsilcilerinden oluşan kurul tarafından hazırlanacak yönetmelikle düzenlenir.”


MADDE 61- 1479 sayılı Esnaf ve Sanatkarlar ve Diğer Bağımsız Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kurumu Kanununa aşağıdaki ek madde eklenmiştir.
“Ek Madde 23- Sigortalılar ve kurumdan sürekli iş göremezlik geliri, malullük veya yaşlılık aylığı almakta olanların yada hak kazandığı toptan ödemeyi almaktan vazgeçenlerin geçindirmekle yükümlü oldukları kişiler ile kurumdan hak sahibi olarak gelir ve aylık alan aynı durumdakiler, hayatını başkasının yardım ve bakımı olmadan devam ettiremeyecek derecede düşkün oldukları, sağlık kurulu raporu ile tespit edilenlerden resmî veya özel bakım merkezlerine gönderilenlerin veya evlerinde bakımı yapılanların bakımlarına ilişkin ücretler ve masraflar, Bütçe Uygulama Talimatında belirtilen esas ve miktarlarda kurumca sağlanır.
Bakım hizmetlerinin usul ve esasları Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı’nın koordinatörlüğünde, Maliye Bakanlığı, Sosyal hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğü, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı ve Türkiye Sakatlar Konfederasyonu temsilcilerinden oluşturulacak kurul tarafından hazırlanacak yönetmelikle düzenlenir.



MADDE 62– 17.10.1983 tarih ve 2926 sayılı Kanununun Ek 3 üncü maddesine “ek 19 uncu madde” ibaresinden sonra gelmek üzere “Ek Madde 23” ibaresi eklenmiştir.



MADDE 63- 22.01.1990 tarih ve 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye geçici maddelerden önce gelmek üzere Ek-3 madde olarak aşağıdaki madde eklenmiştir.

“Ek Madde 3- Kurumlarından aylık almakta olanların geçindirmekle yükümlü oldukları kişilerden hayatını başkasının yardım veya bakımı olmadan devam ettiremeyecek derecede düşkün oldukları sağlık kurulu raporu ile tespit edilenlerden resmi veya özel rehabilitasyon ve bakım merkezlerine gönderilenlerin veya evlerinde bakımı yapılanların bakımlarına ilişkin masraf ve ücretler, Bütçe Uygulama Talimatında belirtilen esas ve miktarlarda kurumca ödenir.

Bakım hizmetlerinin usul ve esasları Başbakanlık Özürlüler idaresi Başkanlığı’nın koordinatörlüğünde, Maliye Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğü ve Türkiye Sakatlar Konfederasyonu temsilcilerinden oluşturulacak kurul tarafından hazırlanacak yönetmelikle düzenlenir.”



MADDE 64- 02.09.1971 tarih ve 1479 sayılı Esnaf ve Sanatkarlar ve Diğer Bağımsız Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kurumu Kanununun 35. maddesine (c) fıkrasından sonra gelmek üzere (d) fıkrası eklenmiştir.

“d) Sigortalının başlangıcından asgari %40 oranında özürlü olduğunu belgeleyenlere 15 yıldan beri sigortalı olmak, 3600 gün prim ödemek şartıyla istekle emeklilik aylığı bağlanır.”



MADDE 65- 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununa aşağıdaki ek madde eklenmiştir.
“Ek Madde 48: “Sigortalılar ve kurumdan sürekli iş göremezlik geliri, malullük veya yaşlılık aylığı alanların ya da hak kazandığı toptan ödemeyi almaktan vazgeçenlerin geçindirmekle yükümlü oldukları kişiler ile kurumdan hak sahibi olarak gelir ve aylık alan yada hak kazandığı toptan ödemeyi almaktan vazgeçenlerle aynı durumdakiler, hayatını başkasının yardım ve bakımı olmadan devam ettiremeyecek derecede düşkün oldukları sağlık kurulu raporu ile tespit edilenlerden resmi veya özel bakım merkezlerine gönderilenlerin veya evlerinde bakımı yapılanların bakımlarına ilişkin ücretler ve masraflar Bütçe Uygulama Talimatında belirtilen usul, esas ve miktarlarda kurumca sağlanır.
Bakım hizmetlerinin usul ve esasları Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı’nın koordinatörlüğünde, Maliye Bakanlığı, Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğü, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı ve T.Sakatlar Konfederasyonu temsilcilerinden oluşacak bir kurul tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.”



MADDE 66- 2925 sayılı Tarım İşçileri Sosyal Sigortalar Kurumu Kanununun 39 uncu maddesinin (a) fıkrasına “Ek 38” ibaresinden sonra gelmek üzere “Ek Madde 48” ibaresi eklenmiştir.



MADDE 67- 29.05.1986 tarihli ve 3294 sayılı Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Kanununun 4 üncü maddesinin dördüncü fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“Özürlüler İdaresi Başkanlığı tarafından özürlülere yönelik olarak hazırlanan veya hazırlatılan projeler ile Başkanlığın faaliyetlerinde kullanılmak üzere, bu maddede sayılan gelirlerin %1’i Özürlüler İdaresi Başkanlığı bütçesine özel ödenek kaydedilir. Bu ödenekten harcanmayan tutarlar, gelecek yıllar bütçesine devren ödenek kaydedilir.”



MADDE 68- 24.05.1983 tarih ve 2828 sayılı Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kanununa aşağıdaki ek madde eklenmiştir.



“Ek Madde 7 - İşitme ve konuşma özürlülere gerek görüldüğü hallerde tercümanlık yapmak üzere illerde işaret dili uzmanı personel istihdam edilmesi, bunların işaret lisanı öğrenmeleri için gerekli kursların düzenlenmesi sağlanır. Uzmanların görev ve yetkileri, çalışma koşulları ile ilgili usul ve esaslar SHÇEK Genel Müdürlüğü, Özürlüler İdaresi Başkanlığı ve Türkiye Sakatlar Konfederasyonu temsilcilerinin katılımıyla hazırlanacak yönetmelikle düzenlenir.”



MADDE 69- 14.07.1965 tarih ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa aşağıdaki ek madde eklenmiştir.



“Ek Madde 40 - Kurumlarından aylık almakta olanların geçindirmekle yükümlü oldukları kişilerden hayatını başkasının yardım veya bakımı olmadan devam ettiremeyecek derecede özürlü olduklarını sağlık kurulu raporu ile tespit ettirenlerin o mahal dışında resmi veya özel eğitim ve öğretim kuruluşlarında eğitim ve öğretim yapacaklarının belgelendirilmesi halinde ilgilinin talebiyle eğitim ve öğretim kuruluşlarının bulunduğu il veya ilçe sınırlarında durumuna uygun münhal bir kadroya bir ay içerisinde ataması yapılır. İlgilinin durumuna uygun münhal bir kadronun bulunmadığı hallerde geçici görevlendirme yöntemine başvurulur. Bu maddede yazılı nedenlerden dolayı geçici görevlendirilenlerin durumuna uygun boşalacak ilk münhal kadroya öncelikle ataması yapılır.”



MADDE 70- 22.01.1990 tarih ve 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye aşağıdaki ek madde eklenmiştir.



“Ek Madde 4 - Kurumlarından aylık almakta olanların geçindirmekle yükümlü oldukları kişilerden hayatını başkasının yardım veya bakımı olmadan devam ettiremeyecek derecede özürlü olduklarını sağlık kurulu raporu ile tespit ettirenlerin o mahal dışında resmi veya özel eğitim ve öğretim kuruluşlarında eğitim ve öğretim yapacaklarının belgelendirilmesi halinde ilgilinin talebiyle eğitim ve öğretim kuruluşlarının bulunduğu il veya ilçe sınırlarında durumuna uygun münhal bir kadroya bir ay içerisinde ataması yapılır. İlgilinin durumuna uygun münhal bir kadronun bulunmadığı hallerde geçici görevlendirme yöntemine başvurulur. Bu maddede yazılı nedenlerden dolayı geçici görevlendirilenlerin durumuna uygun boşalacak ilk münhal kadroya öncelikle ataması yapılır.”



MADDE 71- 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununa 4369 sayılı Kanunun 46ncı maddesiyle eklenen 89uncu maddenin 3üncü fıkrasında yer alan “meslekî faaliyet icra eden” ibaresinden sonra gelmek üzere “ticari faaliyette bulunanlar” ibaresi eklenmiş, fıkra içinde yer alan “tüccar ve” ibaresi fıkra metninden çıkarılmış, ikinci paragrafında yer alan “serbest meslek” ibaresinden sonra gelmek üzere “ticaret” ibaresi eklenmiştir.



MADDE 72- 2860 sayılı Yardım Toplama Kanununun 3üncü maddesinde yer alan yardım toplayabileceklerin sayıldığı cümleye “dernekler” ibaresinden sonra gelmek üzere “2908 sayılı Dernekler Kanununun 88inci maddesinde belirtilen federasyonlar ve konfederasyon” ibaresi eklenmiştir.



MADDE 73- 08.06.1949 tarih ve 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanununun 41inci maddesinin (b) fıkrasında yer alan “25 yıldan az olanlara her tam yıl için %1 eksiği” ibaresinden sonra gelmek üzere aşağıdaki cümle eklenmiştir.



“Bu Kanunun 39uncu maddesinin (j) fıkrası ile 53üncü maddesinin hükümlerine göre bağlanacak olan aylıklar 41inci maddenin (a) fıkrasındaki usul ve esaslarla hesaplanan aylığın her halükarda %70inden az olamaz.”



MADDE 74- 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kurumu Kanununun 85inci maddesinin (B) fıkrasına aşağıdaki cümle (d) alt bendi olarak eklenmiştir.



“d) İsteğe bağlı olarak yaşlılık, malullük, ve ölüm sigortasından yararlanmak isteyen özürlülerin, asgari %80 oranında özürlü olanların primlerinin %50’si, asgari %40 oranında özürlü olanların primlerinin %25’i Maliye Bakanlığınca ödenir.”



MADDE 75- 24.05.1983 tarihli ve 2828 sayıl Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kanununun 9 uncu maddesinin (g) bendine “Kuruma bağlı olanlar” ibaresinden sonra gelmek üzere “ve rehabilitasyon ve eğitim merkezleri” ibaresi eklenmiştir.



MADDE 76- 25.03.1997 tarihli ve 571 sayılı Özürlüler İdaresi Başkanlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 1 inci maddesinin birinci fıkrasına “çözüm yollarını araştırmak” ibaresinden sonra gelmek üzere “özürlülere hizmet sunan özel kurum ve kuruluşlara standart oluşturmak ve denetim yapmak” ibaresi eklenmiştir.



MADDE 77- 571 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 3 üncü maddesinin (h) bendine aşağıdaki paragraf eklenmiştir.

“Başbakan veya Özürlüler İdaresi Başkanlığının bağlı olduğu Bakanlığın uygun görüşü ile özürlü kimlik kartı hazırlama ve/veya verme yetkisi ilgisi olan kamu kurum ve/veya kuruluşlara/idarelere devredilebilir. Özürlü Kimlik Kartı hazırlama ve verme usul ve esasları ilgili kurum ve/veya kuruluşlarla/idarelerle Özürlüler İdaresi Başkanlığınca hazırlanacak yönetmelikle belirlenir.



MADDE 78-571 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 3 üncü maddesine (ı) bendinden sonra gelmek üzere aşağıdaki bent eklenmiştir.



“j) Kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek kişiler veya özel hukuk tüzel kişiler tarafından kurulan özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerinin kuruluş ve işleyişi, izin, açılış, çalışma, takip, personel ve fizikî standartları, denetim, devir ve kapatma işlem ve esaslarını bir yönetmelikle belirlemek.”



MADDE 79- 571 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 7 nci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir;

“Madde 7- Başkanlığın ana hizmet birimleri şunlardır:

a) Rehabilitasyon Dairesi Başkanlığı

b) Eğitim ve Sosyal Güvenlik Dairesi Başkanlığı,

c) Proje ve Koordinasyon Dairesi Başkanlığı,

d) Dış İlişkiler ve Tanıtım Dairesi Başkanlığı.”



MADDE 80- 571 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 8 inci maddesi başlığı ile birlikte aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“Rehabilitasyon Dairesi Başkanlığı

MADDE 8- Rehabilitasyon Dairesi Başkanlığının görevleri şunlardır:

a) Ulusal rehabilitasyon politikasının belirlenmesine yönelik veri oluşturmak,

b) Özürlülerin Rehabilitasyonu sürecinde ilgili kurum ve kuruluşlar arasında işbirliği ve koordinasyonu sağlamak,

c) Rehabilitasyon hizmetlerini bir bütün olarak yaygınlaştırmak için teklif ve projeler hazırlamak, hazırlatmak uygulamak ve uygulatmak,

d) Özürlülerin rehabilitasyonuna yönelik her türlü standardın oluşturulması ve denetimini sağlamak,

e) Ülkemizde rehabilitasyon hizmetlerine yönelik durum tespiti yapmak, var olan merkezlerin geliştirilmesini sağlamak,

f) Hizmetin verimliliğini ve kalitesini artırmak, belli bir plan çerçevesinde, merkezlerin ve hizmetin yaygınlaştırılmasını sağlamak,

g) Toplumun rehabilitasyon konusunda bilgilendirilmesi ve bilinçlenmesini sağlamak,

h) Rehabilitasyon alanında faaliyet gösteren kurum ve kuruluşlardaki yapılan çalışmaları takip etmek, sorunları ve çözüm yollarını araştırmak,

i) Rehabilitasyon alanı ile ilgili mevzuatı derlemek, incelemek ve iyileştirmeye y
TMMOB
Şehir Plancıları Odası

Çerez Politikası & Gizlilik Sözleşmesi

Sitemizden en iyi şekilde faydalanabilmeniz için amaçlarla sınırlı ve gizliliğe uygun şekilde çerez konumlandırmaktayız. Çerezleri nasıl kullandığımızı incelemek ve çerezleri nasıl kontrol edebileceğinizi öğrenmek için Çerez Politikamızı inceleyebilirsiniz

kişisel verilerinizin Odamız tarafından işlenme amaçları konusunda detaylı bilgilere KVKK sayfamızdan ulaşabilirsiniz.

"/>