2004 Yerel Seçimlerinden bu yana Ankara kenti, ülkemiz ve kentin tarihi açısından talihsiz günler yaşamaktadır. Hükümetin de desteğiyle harekete geçen Ankara Büyükşehir Belediyesi "en büyük", "en kısa sürede bitirilen" olarak nitelendirilen ancak "plansız", "şehircilik ilkelerine, bilime ve tekniğe aykırı", "kaynak israfı yaratan" nitelikte oldukları üniversiteler ve meslek odalarınca yıllardır haykırılan "büyük" projelere girişmiştir. Bu projelerin ortak özellikleri Ankara‘yı Ankara yapan mekanlara ve değerlere rant gözlüğü ile bakılmasını kanıtlar nitelikte olmasıdır.
Ankara‘nın tarihsel ve işlevsel kalbi olan Ulus Tarihi Kent Merkezi yıllardır süren ihmaller, yanlışlar ve Ulus‘a ilişkin olarak üniversitelerin, meslek odalarının ve sivil toplum örgütlerinin ürettikleri birikimin göz ardı edilmesi sonucunda her geçen gün kan kaybetmektedir. Yanlışlar dizisinin son halkası olarak, sadece sansasyonel ve rant amaçlı projelerin gerçekleştirilmesi amacıyla Ulus "Yenileme Alanı" ilan edilmiştir.
Bu kararın ardından kapalı kapılar ardında, imar ve koruma mevzuatına aykırı bir şekilde şeffaflıktan, demokratik katılımcılıktan, bilimsellikten, bütünsellikten uzak bir şekilde Ulus için plan ve projeler ürettirilmeye başlanmış, planlama açısından bu çağdaşlıktan uzak tavır başta TMMOB‘ye bağlı meslek odaları olmak üzere, üniversitelerin ve sivil toplum örgütlerinin yoğun tepkisine sebep olmuştur. Büyükşehir Belediyesi tepkileri azaltmak amacıyla yapılan çalışmaların tanıtımı için bazı toplantılar düzenlemişse de bu toplantıların katılım adına değil yasal zorunlulukları yerine getirmek adına düzenlenen göstermelik toplantılar olduğu görülmüştür.
Ulus‘ta gerçekleştirilen planlamanın süreci ve Odamızca açılan davalar
•· 1990 yılından bu yana yürürlükte olan "Ulus Tarihi Kent Merkezi Koruma Islah İmar Planı", ABB Meclisi‘nin 14.01.2005 tarih ve 210 s. kararı ile iptal edilmiştir.
•· ABB Meclisi 15.07.2005 tarih ve 1952 s. kararı ile, 5366 Sayılı Yıpranan Tarihi ve Kültürel Taşınmaz Varlıkların Yenilenerek Korunması ve Yaşatılarak Kullanılması Hakkındaki Kanun uyarınca söz konusu alanı "Ankara Tarihi Kent Merkezi Yenileme Alanı" olarak ilan etmiştir.
•· Sözleşmenin ardından plan yapım işine başlayan yüklenici Şirket işi tamamlamış ve 1/5000 ölçekli "Ankara Tarihi Kent Merkezi Kentsel Yenileme Alanı Koruma Amaçlı Nazım İmar Planı" ile 1/1000 ölçekli "Ankara Tarihi Kent Merkezi Kentsel Yenileme Alanı Koruma Amaçlı Uygulama İmar Planı" Ankara Yenileme Alanı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Müdürlüğü‘nün 17.05.2007 tarih ve 25 s. kararı ile onaylanmıştır.
Söz konusu kurul onay kararına karşı tarafımızdan dava açılmış olup, Ankara 10. İdare Mahkemesi‘nin 2007/1397 E. sayılı dosyası üzerinden yürütmeyi durdurma kararı verilmiştir.
•· ABB Meclisince 1/5000 ölçekli "Ankara Tarihi Kent Merkezi Kentsel Yenileme Alanı Koruma Amaçlı Nazım İmar Planı" ile 1/1000 ölçekli "Ankara Tarihi Kent Merkezi Kentsel Yenileme Alanı Koruma Amaçlı Uygulama İmar Planı" 15.06.2007 tarih ve 1619 s. karar ile onaylanmıştır. Askıya çıkan plana karşı yapmış olduğumuz itirazlar reddedilmiştir.
Söz konusu karara ve planların iptaline yönelik karşı tarafımızdan dava açılmış olup, Ankara 1. İdare Mahkemesi‘nin 2007/1498 E. sayılı dosyası üzerinden yürütmeyi durdurma kararı verilmiştir.
Söz konusu planların elde ediliş, yapım ve onama süreçleri hukuka aykırı olarak gerçekleşmiştir.
•· "Koruma Amaçlı İmar Planları"nın 5366 Sayılı Kanuna göre ihale edilmesi mümkün değildir. Bu Kanun idareye "Yenileme Projeleri"nin hazırlanması için yetki vermektedir. Yenileme projeleri yürürlükteki koruma amaçlı planları esas alınarak hazırlanabilir. Oysa Ankara Büyükşehir Belediyesi Meclisi, 14.01.2005 gün ve 210 sayılı karar ile yürürlükteki 1990 tarihli koruma amaçlı planları iptal etmiştir. Belediye meclis kararı ile Koruma Amaçlı İmar Planı‘nın iptal edilmesinin hukuken mümkün olması durumunda bile, yenileme projelerinin esas alacağı koruma amaçlı plan ortadan kaldırıldığından, idarenin Yenileme Projelerini de ihale etme yetkisi bulunmamaktadır.
•· Plan yapım süreçlerine ilişkin mevzuatta tanımlı katılım mekanizmaları çalıştırılmamış, ilgili meslek odaları, sivil toplum kuruluşları, üniversitelerin ilgili bölümleri, koruma alanı içinde yaşayan hane halkları ve faaliyet gösteren işyeri sahipleri ve etkilenen hemşerilerin katılımı ile gerçekleşmesi gereken toplantılar yerine, anılan Yönetmeliğin 6. maddesinde belirtilen koşullara uygun olmayan, göstermelik toplantılar düzenlenerek sınırlı sayıda katılımcı davet edilmiştir.
•· Söz konusu 1/5000 ve 1/1000 Koruma Amaçlı İmar Planları, 5366 Sayılı Kanuna göre yenileme projelerini onaylamak üzere kurulan Kurulun 17.05.2007 gün ve 25 sayılı kararından sonra Büyükşehir Belediye Meclisince onaylanmıştır. Oysa, 5366 Sayılı Kanuna göre oluşturulan Kurullar, bu Kanunun açıkça tanımladığı yenileme projelerini onaylamak üzere oluşturulmak durumundadır. Dolayısıyla, 5366 Sayılı Kanun‘a göre oluşturulan Kurullar, Koruma Amaçlı İmar Planlarını inceleyerek olumlu ya da olumsuz karar alamazlar.
Gelinen aşamada,
•· Ankara Yenileme Alanı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu‘nun planı onaylayan 17.05.2007 tarih ve 25 s. kararı, Ankara 10. İdare Mahkemesi tarafından açıkça hukuka aykırı olarak değerlendirilmiş, uygulanması halinde telafisi güç ve imkansız zararlara sebep olabileceği anlaşıldığından yürütmesi durdurulmuştur.
Ulus‘la ilgili tüm koruma amaçlı imar planları ve değişikliklerini incelemiş ve kararlar almış olan mevcut Ankara Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Bölge Kurulu, Hassa Mimarlık Mühendislik İnşaat San. ve Tic. Ltd. Şti.‘nin taşeron firmasına hazırlattığı yeni koruma amaçlı imar planlarını incelemekte iken söz konusu planlar ve ekleri yeni kurulan Ankara Yenileme Alanı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu tarafından bir yazıyla istenmiş ve kısa sürede uygun bulunmuştur. Planların bu biçimde onaylanması ise gerek amaç, gerek yetki, gerekse konu yönünden sakattır. Ankara 10. İdare Mahkemesi tarafından verilen yürütmeyi durdurma kararı ile bu hukuka aykırılığın önüne geçilmiştir.
•· Ankara Büyükşehir Belediyesi tarafından 15.06.2007 tarih ve 1619 s. karar ile onaylanan "Ankara Tarihi Kent Merkezi Kentsel Yenileme Alanı Koruma Amaçlı Nazım İmar Planı"nın yürütmesi Ankara 1. İdare Mahkemesi tarafından durdurulmuştur.
TMMOB Şehir Plancıları Odası, kurulduğu günden bu yana kanunlara, şehircilik bilimine ve kamu yararına aykırı olan plan ve uygulamalara karşı sürdürdüğü mücadeleye devam edecektir.
Kamuoyuna duyurulur.
Saygılarımızla.
TMMOB Şehir Plancıları Odası Ankara Şubesi
