22 EYLÜL DÜNYA OTOMOBİLSİZ KENT GÜNÜ BASIN BİLDİRGESİ
" Dünya Otomobilsiz Kent Günü Yaklaşırken Antalya Kent Merkezinde Ulaşabilme!..Çilesi "
Antalya Büyükşehir Belediye Başkanlığınca yürütülen raylı sistem çalışmaları kapsamında trafiğe kapatılan ve değiştirilen yol güzergahları nedeniyle Antalyalılar otomobilleri ile bir noktadan diğer bir noktaya ulaşabilmeye çalışmaktadır.
Sanayi devrimi sonrası, kentleri dönüştüren en önemli ulaşım aracı otomobillerdir. Kentlerin şekillenmesinde otomobil hareketliliği esas alınmış, kentlerin gerçek plancıları otomobiller olmuştur. Bu kapsamda, yürümenin en ucuz, konforlu, rahat ve sağlıklı bir ulaşım türü olduğu; bisikletin kentin ulaşım sisteminin bir parçası olması gerektiği göz ardı edilmiştir.
Kent nüfusu arttıkça özel otomobil sayısı da artmakta ve kent planlarında nüfus ile birlikte artan yaya sayısı yerine özel otomobil sayısı dikkate alınmakta, ona göre çözümler geliştirilmektedir.
Kamu kaynakları toplumun uzun süreli yararına olmayan, kent yaşamını olumsuz etkileyen yanlış yatırımlara aktarılmakta, kamu yatırımları ne yazık ki toplu taşıma sistemleri yerine Antalya‘da da olduğu gibi öncelikle otomobillerin kullanımında bulunan yol ve kavşaklara aktarılmakta, bununla da sadece trafiğin rahatlatılması hedeflenmektedir.
Oysa kent içinde hızlanan trafik nedeniyle bu durum otomobil kullanımını daha da teşvik etmekte, buna bağlı olarak araç trafiği artmakta, yeni kavşaklar gündeme gelmektedir. Ancak, günübirlik kararlarla plansız şekillenen ulaşım sistemi hiçbir sorunu çözememekte, kentlerdeki yaya dolaşımı kısıtlanmakta, kent merkezlerindeki hava kirliliği, otopark sorunları, ulaşım maliyetleri, gürültü sorunları hızla artmaktadır.
Şehirlerde hızla artan özel otomobil kullanımı nedeniyle oluşan trafik sıkışıklığı, hava ve görsel kirlilik, gürültü ve kazalar günlük yaşamı olumsuz etkilemektedir. Kentler otomobiller tarafından işgal edilmiştir ve kent merkezlerinde artık yürümek, bisiklet ve toplu taşıma araçlarını kullanmak için koşullar kısıtlanmıştır.
Kentsel yaşamda, otomobil sayısı arttıkça yayalar zarar görmektedir. Araç trafiğinin düzenlenmesi için getirilen yaya kaldırımlarının daraltılması, kaldırımların otomobiller tarafından işgal edilmesi, köprülü kavşaklar, yaya üst ve alt geçitleri gibi her türlü uygulamalar yayaların aleyhine olmaktadır. Yayalara caddeden yürümekten başka bir seçenek kalmamaktadır. Oysa yayalık, diğer insanlara ve çevreye hiçbir zararı olmayan, insanın kendi sağlığına da katkıda bulunan bir ulaşım biçimidir.
Yürümek, nefes almak, sağlıklı yaşamak için artık kentler terk edilmekte, buda kent mekanlarının yaşam kalitesini düşürmektedir. Kentlerin yeniden medeniyetin merkezi mekanlar olabilmesi için, kent merkezinde insanı temel alan sağlıklı kent mekanlarının acilen oluşturulması gerekmektedir.
Kentlerin otomobillere göre şekillenmesi, otomobil kullanımının hızla artarak yaya ve toplu taşıma araçlarının göz ardı edilmesi sorunlarının çözümü için başlatılan çalışmalar kapsamında İspanya‘da 1994 yılında düzenlenen konferans ile gündeme gelen "Otomobilsiz Gün" etkinliğinin ardından 22 Eylül 1998 tarihinde Fransa‘da "Kentte Arabamsız" kampanyası başlatılmıştır.
2000 yılında bu etkinlik Avrupa Komisyonu tarafından ortak bir etkinlik günü olarak kabul edilmiş ve 22 Eylül Dünyanın pek çok kentinde "Dünya Otomobilsiz Kentler Günü" olarak kutlanmaya başlanmıştır. Bu günde ortak amaç, insanlara daha az otomobille de ulaşımın sağlanabileceğini göstermektir.
ANTALYA KENT MERKEZİNDE ULAŞIM
Antalya kenti, gerek iklimi, gerek topografyası, gerekse de tek merkez çevresinde gelişen kent makroformuyla bir noktadan diğer bir noktaya yaya, bisiklet yada düzenlenecek toplu taşıma sistemi ile kısa sürede ulaşılması çok rahat kentlerden birisidir.
Ancak Antalya kentinde 1950‘lerden itibaren başlayan hızlı nüfus artışı nedeniyle kent merkezindeki mevcut tek ve iki katlı yapılar yıkılarak yerlerine daha yüksek katlı ve yoğunlukta yapılar yapılmıştır. Yapı bazındaki bu hızlı büyümeye karşın, eskinin ulaşım sisteminde herhangi bir değişikliğe gidilmemiş, sonuç da kent içindeki ulaşım sistemi bugünkü Antalya için yetersiz kalmıştır.
Dünya ortalamasında bin kişiye 105 otomobil düşerken, bu sayı Antalya‘da ortalamanın üzerinde 139 otomobil şeklindedir. Yani Antalya‘da yaklaşık her 14 kişiden birinin otomobili bulunmaktadır.
Antalya‘da da ulaşım sisteminin çözümü araç sisteminin çözümüne bağlı görülmüş, ulaşım master planı tamamlanmadan, her zaman gündemde olan raylı sistemden önce kentin doğusu ve batısındaki araç akışı alt geçitlerle sağlanmaya çalışılmıştır. Ancak yapılan alt geçitler, kent içinden transit geçen bir yolun oluşmasına, hızla akan trafiğin duraksadığı ışıklarda yeni kavşak yapımı önerilerinin getirilmesine, dolayısıyla yeni sorunların oluşmasına neden olmuştur.
Kentte, toplu taşıma sistemini halk otobüsleri, minibüsler ve tramvay oluşturmaktadır. Ancak özellikle minibüsler kent trafiğinin yoğunluğunu daha da arttırmaktadır.
Yaya ulaşımı ise kent merkezinde yapılan yayalaştırmalar ile arttırılmaya çalışılmıştır. Ancak bunların mevcut ulaşım sistemi çözümlenmeden uygulanması, ulaşımı daha da zorlaştırmıştır. Ayrıca, kent merkezinde yayalaştırma ile trafik yoğunluğu azaltılmaya çalışılmaktayken yapılan yeni iş merkezleri ve bunların yeraltındaki otoparklarına otomobil giriş çıkışının başlaması sonrasında Antalya‘yı yeni trafik sorunları beklemektedir.
Kent merkezindeki yaya yollarının dışında kentin diğer kısımlarında yaya kullanımına ait olan kaldırımların genişlikleri, yükseklikleri, bağlantıları da yetersizdir.
Diğer yandan Antalya‘nın yıllardır beklediği raylı sisteme başlanması sevindiricidir. Tüm büyük kentlerde bu tür sistemlerin inşası sırasında kapanan yollar nedeniyle ulaşım sisteminde sorunlarla karşılaşılması son derece doğaldır. Ancak, bu sorunların önceden çözümlenmesi ve kentlinin değişen güzergahlara alıştırılması bu tür uygulamaların günübirlik çözümler yerine bir ulaşım master planına bağlı olarak gerçekleştirilmesi ile mümkündür.
ANTALYA KENTİNİN ULAŞIM SİSTEMİNİN DÜZENLENMESİNDE YAPILMASI GEREKENLER ŞUNLARDIR..
•- Antalya kent merkezindeki raylı sistem çalışmaları nedeniyle yaşanan trafik sıkışıklığı fırsatından yararlanarak yerel yönetimlerce 22 Eylül tarihinde "Otomobilsiz Kent Günü" etkinlikleri düzenlenmeli, var olan toplu taşıma imkanları, bisiklet, bir yerden diğerine yürüyerek ulaşma seçenekleri Antalyalılara hatırlatılmalı ve bu kullanımlar özendirilerek kamu bilinci oluşması sağlanmalıdır.
•- Bu etkinlikler kapsamında Antalyalılar, sadece yayaların, bisikletlilerin, toplu taşıma araçlarının da kullanılarak ulaşımın bu şekilde sağlanabileceğini, kimi noktalara otomobil ile gidilen süreçten daha kısa sürede gidilebileceğini görmelidirler.
•- Antalya‘nın sürekli gündeminde tutulan, ulaşım master planı kamuoyu ile paylaşılmalı, ulaşım politikalarında yaya, toplu taşıma önceliği esas alınmalıdır.
•- Katlı kavşak ve yol genişletme çalışmaları yerine raylı sistem güzergahları arttırılmalı ve uygulanmalıdır.
•- Kentin tek hakimi araçlar olarak düşünülmemeli, yaya ulaşımı ve yaya güvenliği de yapılan her düzenlemede dikkate alınmalıdır.
•- Özürlüler, yaşlılar ve çocuklar için yolların güvenliği sağlanmalıdır.
•- Bisiklet kullanımın teşvik edici bisiklet yolları düzenlenmelidir.
•- Trafik düzenlemesi yapılan yollarda ve kavşaklarda trafik sayımları yapılmalı, yönlendirmeler bu sayım sonuçlarına ve yolların fiziki altyapısına uygun olarak yapılmalıdır.
•- Kaldırım genişlik ve yükseklikleri çağdaş kent tasarımlarına ve standartlara uygun hale getirilmeli, kaldırımların otomobiller tarafından işgali ve motosikletliler tarafından kullanımı engellenmelidir.
•- Mevcut toplu taşıma sisteminin konforu arttırılmalı, Antalya‘da toplu taşıma aracı olarak seçilen araçların, özürlü, hasta ve yaşlıların kullanabileceği standartlara uygun hale gelmesi sağlanmalıdır.
•- Toplu taşıma araçlarının durakları belirlenmeli, durak dışında yolcu alınması ve indirilmesi engellenmelidir.
•- Kentteki etkinlikler, güzergah kullanım yoğunluğu ve saatleri dikkate alınarak toplu taşıma araçlarının zamanlaması düzenlenmeli, her çağdaş kentte olduğu gibi duraklarda toplu taşıma araçlarının duraklara varış zamanlarını gösteren bilgiler yer almalıdır.
•- Akdeniz Üniversitesi kampusundan kente ve kentten kampusa bağlantıyı sağlayan toplu taşıma araçlarının sayısı arttırılmalı, güzergahları kısaltılmalıdır.
TMMOB ŞEHİR PLANCILARI ODASI
ANTALYA ŞUBESİ
