Tarihsel mekânlar farklı dönemler boyunca var olan kimliklerin ve bu kimliklerin oluşturduğu kültürel birikimin görselleşmiş halidir. Dolayısıyla bu mekânların korunmasına ilişkin projeler sadece fiziksel mekânın korunması anlamında değil, geçmişten geleceğe doğru uzanan kültürel sürekliliğin sağlanması açısından da önemlidir.
Her kentin kendine özgü bir belleği vardır. Bu belleği oluşturan parçalar geçmişten geleceğe aktarılan izler, binalar ve bunların içindeki yaşanmışlıklardır. Kentin geçmişinden geleceğe taşıdığı bu belleğin sürekliliğini sağlayan parçaların başında şüphesiz yapılar ve bulundukları mekânlar gelmektedir. İnsanlar yaşadıkları kent mekânlarında anılarını biriktirir, içselleştirir ve gelecek nesillere aktarırlar. Yıllar süren bu birikim, son dönemlerde Trabzon kentinde gelişme ve değişme adına yapılan yıkımlar ve yenilemelerle önüne geçilemez bir hızla yok olup gitmektedirler. Dahası bunlarla birlikte anıların izleri de silinmektedir. Yani kent belleği içindeki bazı parçalar ve bilgiler kaybolmaktadır. Hatta bir adım ötesinde kentteki doğal ve korunması öngörülen alanlarda da aynı durumun yaşanacak olmasından endişe edilmektedir.
Geçmişten bugüne birçok dönem yaşamış olan Trabzon, dünyanın da en eski kentlerinden biri olup konumu nedeniyle yüzyıllardır önemli bir liman kenti ve ticari merkez niteliğindedir.
Trabzon`un iktisadi zenginliği tarihseldir. Kentin 500-600 yıldır yaşayan önemli pazarları vardır. Pazarkapı ve Kemeraltı Bölgeleri tarihi ticaret bölgesidir ve ticari işlevleri eskimeye uğrasa da devam etmektedir. Bu bölge içinde "kent pazarı" niteliğinde ayrıcalıklı bir mekânda bilinen adı ile Kadınlar Pazarı`dır. Günümüzde kadınlar pazarının bu alanda oluşu mekânın hala canlılığını korumasına ve kültürel değerlerin devam etmesine yardımcı olmaktadır. Kadınlar Pazarı özelinde kentin tarihi doku ve mekân düzeni ile günümüz kentinin ilişkisini yeniden kurmak gerekir. Yeni gelişmelerin tarihsel öğelerin üzerinde kütlesel anlamda ortadan kaldırıcı şekilde baskı kurmalarına izin verilmemelidir. Yaşanabilir bir kent, ancak kentin kamusal yaşamına nitelik kazandırarak yaratılabilir. Kent merkezinde gürültü, görsel kirlilik sorunlarının üzerine gidilerek, Kadınlar Pazarı gibi tarihsel değerler ve kent belleği öne çıkarılarak, yürünebilir bir kent planlayarak Trabzon`u yeniden güzelleştirmek olanaklıdır.
Kadınlar Pazarı ve yakın çevresi ile ilgili yürürlükte olan planlama kararlarının kent bütününde özellikle ulaşım açısından değerlendirilerek, planlama kararları yeniden gözden geçirilerek düzeltilmeli ve bu hassasiyet kentsel dönüşüm alanlarında da gösterilmelidir. Kadınlar Pazarı gibi kentsel alanlarda ulaşım planlaması olmadan yapılan bu tür çözümler sorun çözmekten çok sorun üretmektedir. Bu çerçevede, Kadınlar Pazarının tarihsel kimliği dikkate alınarak Kadınlar Pazarı ve yakın çevresi korunmalı ve bu bölge yaya ağırlıklı ulaşımla desteklenecek şekilde düzenlenmelidir.
Kamuoyuna saygılarımızla duyurulur.
TMMOB ŞEHİR PLANCILARI ODASI
TRABZON ŞUBESİ
