3 Ağustos 2016 tarihinde "Parsel Parsel Soruyoruz Vol.2 - Bu Plan Notları Kime Hizmet Ediyor?" (http://spoankara.org/haber/parsel-parsel-soruyoruz-vol-2-bu-plan-notlari-kime-hizmet-ediyor/) başlıklı açıklamamız ile son dönem yapılan imar planı değişikliklerinin plan notlarına dair tespit ettiğimiz sorunları paylaşmıştık. Hatırlatacak olursak, bu sorunlardan biri sıklıkla karşılaştığımız kreş, okul, yurt, mescit, spor kompleksi gibi yapılar yapma vaadi, taahhüdü karşılığında ayrıcalıklı yapılaşma koşulları içeren plan değişiklerinin onaylanmasıdır. Böylesi yapılıp, yapılmayacağı ve yapılacaksa nereye yapılacağı belirsiz kamu hizmet yapılarının inşasını taahhüt eden plan notları, aslen plan değişikliğinin hukuka aykırılığını hafifletmeye çalışan bir nevi rüşvet uygulamasıdır. Diğer taraftan, konu edilen kamu yapılarının yapımı için ilgili kamu kurumlarının planlanmış bütçelerinin bulunduğunu belirtmekte fayda vardır.
Bu açıklamamızın konusu ise bahsi geçen, rüşvet manasına gelen bu sorunlu plan notunun daha da problemli bir hal almasıdır. Şöyle ki, Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin, ticaret alanı olan Ankara ili Çankaya ilçesi Alacaatlı Mahallesi 44843 Ada 5 Parsele ilişkin imar planı değişikliğine ilişkin kararında yer alan anaokulu yapımı tahahhüdüne ilişkin plan notu değiştirilerek, tahaddüdde yer alan yapının "eş değer yapım bedeli ile camii" yapılacağı plan kararına eklenmiştir. Kısaca, imar planlama mevzuatına ve kamu yararına aykırı plan değişikliği ile yapılması planlanan inşaat, anaokulu yapımından vazgeçilerek cami yapımı karşılığında gerçekleştirilecektir. Bu, mekanın metalaştırılmasına siyasi islam kreması sürmekten başka birşey değildir.
Anaokulu yapım taahhüdünün plan değişikliğini masumlaştırmadığına, yapılan işlemle toplumsal fayda sağlanamayacağına ve bunun bütün olarak hukuki olmadığını belirtmek isteriz. Çünkü anaokulu yapımı temel bir kamu hizmetidir. Sermayadarla yerel yönetimin kentsel arazi üzerinden çıkar pazarlığına bırakılması asla söz konusu olamaz.
Diğer taraftan ise, anaokulu yapımından vazgeçilerek, yerine caminin yapılması, AKP‘nin eğitimdeki müfredat değişikliği ile laikliğe karşı gün be gün artan saldırılarıyla aynı eksene oturmaktadır. Cami yapılması karşılığında onaylanan idari işlem ne mevzuata uygundur, ne de kamu idaresi açısından doğrudur.
Birçok etnik kimlikten, mezhepsel ve dini kökenden yurttaşımıza ev sahipliği yapan kentlerimizin bir ideolojik dayatma ile tamamen dini kavramlar ve referanslar çerçevesinde ele alındığı 2017 Şehircilik Şurası iktidarın yürüttüğü ideolojik savaşta kentlerimizi nasıl bir konuma koyduğunun en çarpıcı örneğini göstermiştir. Bu kapsamda AKP hükümeti tarafından inşa edilen cami projeleri son zamanlarda bir ihtiyaçtan çok ideolojik bir savaşın simgeleri olarak karşımıza çıkmaktadır. Ankara özelinde baktığımızda; AOÇ‘de inşa edilen Millet Camisi‘nin yanısıra, Cumhuriyet dönemi modern mimarlık yapısı İller Bankasının yıkımına neden olan Hergelen Meydanındaki Cami, Kumrular Caddesindeki İkametler Sitesi‘nin yerine yapılması planlanan cami ve Atatürk Bulvarı-Tunus caddesi arasında planlanan cami projeleri bunlardan en öne çıkanlarıdır. AKP, siyasi İslamı neoliberalizmle birleştirdiği politika ve uygulamalarıyla birçok yerde yaygın bir mekansal örüntü olarak cami, konut alanı, avm üçlüsü ile yapılı çevre ürettiği açıkça izlenmektedir.
Açıkça ifade etmek gerekirse birçok yurttaşımızın ibadet yeri olarak kullandığı camilerin günümüzde siyasi kavgalarda mevzi kazanmak için, yüksek kar oranlı projelerde ortaya çıkan kamu zararını örtmek için ve siyasi popülizm aracı olarak kullanıldığını açıkça görmekteyiz. Daha net ifade etmek gerekirse bir ibadet yeri olması gereken camiler artık günümüzde iktidarın siyasal İslam düşüncesinin ve yürüttüğü neoliberal kentsel politikaların sentezi biçiminde beliren ve özü itibariyle yeni rejimin mekan üzerinden Ankara‘yı dönüştürme çabasının bir parçası olarak görülmektedir. Kimi zaman meslek alanımız da kötüye kullanılarak bu çabanın temel bir aracı haline gelmiştir. Artık kirlenmiş siyasetin ürünü olarak camiler kimi plan notlarında görüleceği üzere siyasi rüşvetin aracına dönüştürülmektedir. Ancak tüm yurttaşlarımızın her türlü hassasiyetini ve ihtiyaçlarını gözeterek hukuki olarak tüm işlemleri takip ettiğimizi, mücadeleye devam edeceğimizi kamuoyunun bilgisine sunarız.
TMMOB Şehir Plancıları Odası Ankara Şubesi
