İzmir Büyükşehir Belediye Meclisinin 12.10.2015 tarihli ve 05/986 sayılı kararıyla onaylanan Konak 1.Etap (Alsancak-Kahramanlar Bölgesi) 1/5000 ölçekli Nazım İmar Planı "…dava konusu plan ile ‘Ticaret-Turizm Alanı‘ ve ‘Ticaret-Turizm-Konut Alanı‘ olarak belirlenen karma kullanım alanlarının yapılaşma kararlarına plan bütünlüğü, mevcut doku, ulaşılabilirlik ve çevre ilişkileri açısından kentsel mekan bütününde silüete olan etkileri ile birlikte değerlendirilmemiş olduğu, arma kullanım alanlarına ilişkin fonksiyonların nasıl yönleneceği ve temel stratejilerine dair karar üretmemiş olması ve İzmir`in ticaret yoğunluğu olan kent merkezindeki mevcut durumdaki otopark sorununa plan kararı ile de çözüm önermediği ve teknik-sosyal donatı alanlarının otopark ihtiyacı için kullanılacağının belirtildiği, ancak otopark kullanımının gerektirdiği etüt, analiz, alan niteliği ve peyzaj özelliklerine ilişkin nasıl bir araştırma yapılacağına ilişkin hüküm içermemesi nedenleriyle şehircilik ilkelerine, kamu yararına, imar mevzuatına, planlama tekniklerine ve mahkeme kararlarına uygun olmadığı…" gerekçesiyle İzmir 3. İdare Mahkemesinin 07.11.2017 tarihli ve 2017/1601 sayılı kararıyla iptal edilmiştir.
Söz konusu Mahkeme Kararı ile iptal edilen Konak 1.Etap (Alsancak-Kahramanlar Bölgesi) 1/5000 ölçekli Nazım İmar Planı kapsamında kalan ve 21.09.2017 tarihindeki Mahkeme Kararı ile iptal edilen İsmet Kaptan Mahallesi, 1039 ada 8 parsele ilişkin İzmir Büyükşehir Belediye Meclisinin 15.02.2013 tarihli ve 05.443 sayılı kararı ile onaylanan ve yapı inşaat alanı: 104.000 m2, hmax:serbest ve yapı inşaat alanının %30`u Büyükşehir Belediyesi Hizmet Binası, %70`i Turizm+Ticaret Alanı yapılaşma koşullarına sahip 1/1000 ölçekli imar planı değişikliği, 21.09.2017 tarihindeki Mahkeme Kararı ile iptal edilmiştir.
Bu durumda Basmane Çukuru olarak bilinen bölgede yapılmak istenen uygulamaların dayanağı olan 1/5000 Nazım ve 1/1000 Uygulama İmar Planları iptal edilmiş ve alan uygulamaya esas imar planları açısından tamamiyle plansız kalmıştır. Mahkeme kararlarında iptal gerekçeleri olarak belirtilen bilirkişi raporlarındaki hususlar dikkate alınarak, İzmir‘in kent merkezindeki en büyük park alanı olan Kültürparka ve kentsel sit alanı olan Basmane ve Kemeraltı bölgelerine komşu olmasıyla İzmir‘in tarihi kent merkezi niteliğinde olan bu denli önemli kent parçasının bilimin, hukuğun ve mevzuatların ışığında kamuyararı gözetilerek, çevresine olan etkisi ve etkileşimi de değerlendirilerek ilgili yerel yönetimler tarafından yeni imar planı kararları ile planlanması ve bu durumun İzmir kentinin geleceği adına bir fırsata çevrilerek yeniden planlanması gerekmektedir.
Ayrıca Mahkeme kararında belirtildiği gibi "…Dünyadaki tarihi kent merkezlerinde trafik ve otopark düzenlemelerinin ve yaya öncelikli uygulamaların özel çalışmalarla değerlendirildiği dikkate alındığında, dava konusu planın İzmir Kent Merkezinin geleceğini sağlıklı bir biçimde tarif etme imkanı vermeyen belirsizlikler içeren ve ulaşımı ve otopark düzenlemelerine ilişkin daha belirgin stratejilere…" ihtiyacı olduğu, İzmir`in ticaret fonksiyonlarının ve trafik yükünün yoğun olduğu bu bölgede karma kullanım alanlarına ilişkin stratejilerin net tariflenerek, ulaşım, trafik yoğunluğu ve otopark ihtiyacına dair yönlendirici ve geliştirici karar üretmesi gerektiği ancak planda aksine otopark sorununun çözümü olarak bölgedeki kamusal alan kullanımlarının yer altında otopark yapılmasını önerecek kadar bölgeyi tamamen trafik açısından karmaşaya götürecek bir durumun önünü açmıştır. Diğer taraftan Büyükşehir belediyesinin kent merkezinden araç kullanımını azaltıcı, yaya öncelikli ve toplu taşımayı özendirici uygulamalar yapma hedefi ile tamamen çelişen bu denli alana yoğunluk getirecek plan kararlarının çelişen sonuçlar doğurduğu da ortadadır.
Sonuç olarak imar planlarına ilişkin hukuki mücadelemiz sonucu üst ölçekli plan kararlarının planlama esaslarına ve şehircilik ilkelerine aykırı olduğu sonucu tescillenmişken; yeni yapılacak planlama çalışmalarında çevresel etkileri ile bir bütün olarak ve kamu yararı kavramı içerisinde planların hazırlanmasının bir zorunluluk olduğu da tescillenmiştir.
Basına ve Kamuoyuna saygıyla duyururuz.
TMMOB Şehir Plancıları Odası İzmir Şubesi
