Ankara Büyükşehir Belediyesi‘nin atanmış belediye başkanı Mustafa Tuna, selefi olan Melih Gökçek‘e benzer bir yöntem ile kenti kapalı kapılar ardında yönetmeye, kent gündemini sosyal medya hesapları aracılığıyla yönlendirmeye devam ediyor. Son günlerde basına yansıyan, Ankara‘nın en önemli tarihsel değeri olan Ulus Meydanı ve çevresine yönelik hazırlanan yeni ulaşım projesi; 20 Eylül 2018 tarihinde Mustafa Tuna‘nın resmi sosyal medya hesabı aracılığıyla duyurulmuştur. Projeye ilişkin bir takım görsel ve animasyonlar "Yeni Ulus Meydanı Projesi" başlığı ile paylaşılmıştır.
Öncelikle belirtmek isteriz ki, bugüne kadar yürüttüğümüz hukuki mücadele ile korumadan uzak bir yaklaşımla hazırlanmış olan koruma amaçlı imar planları defalarca iptal edilmiş olan Ulus Tarihi Kent Merkezi‘nin, halihazırda yürürlükte olan bir imar planı bulunmamaktadır. Türkiye Cumhuriyeti Başkenti‘nin Büyükşehir Belediye Başkanlığını yürütmekte olan bir şahsın, hiçbir hukuki dayanağı bulunmayan hayali bir projeyi, gayri resmi yöntemlerle duyurması akla ziyan bir tutumdur. Ulus Meydanı‘nda yürütülmekte olan çalışmaların içeriğine yönelik ilgili kurumlardan bilgi taleplerimiz cevapsız kalmışken, kapalı kapılar ardında bilimsel yaklaşımdan uzak, hiçbir kentsel tasarım ilkesi gözetmeyen, arkeolojik mirası ve modern cumhuriyet mirasını hiçe sayan, bir yandan da hiçbir estetik değere sahip olmayan bir biçimde tarihe öykünen bir proje hazırlanmıştır. Mustafa Tuna‘nın sosyal medya hesabından paylaşmış olduğu projenin ön incelemesi sonucu projenin yaratacağı yıkımı iki başlık altında özetleyebiliriz;
1- Bilindiği üzere Ankara Ulaşım Ana Planı çalışmalarına Ankara Büyükşehir Belediyesi ve Gazi Üniversitesi işbirliğiyle 2013 yılında başlanmasına rağmen, aradan geçen beş yıl içerisinde plan onaylanmamıştır ve kentimizdeki ulaşım projeleri bir ana plan olmadan yürütülmektedir. Mustafa Tuna tarafından açıklanan projede; Atatürk Bulvarı, Çankırı Caddesi, Anafartalar Caddesi ve Cumhuriyet Caddesi üzerindeki trafiğin yer altına alındığı görülmektedir. Bu çapta bir ulaşım projesinin Ankara kent bütünü için yaratacağı etkinin ve ortaya çıkaracağı trafik yükünün yeterince irdelenmediği görülmektedir. Üst ölçekli bir ulaşım ana planı olmadan inşa edilmesi planlanan geniş çaplı ulaşım projelerinin, (Akay Kavşağı örneğinde olduğu gibi) kısa vadede trafik problemini çözme ihtimali olsa da, orta ve uzun vadede ortaya çıkaracağı problemler hesaba katılmamaktadır. Ulus gibi yoğun olarak kullanılan bir tarihi merkezde, bilimsel niteliklerden yoksun bir ulaşım projesinin yeni problemlere gebe olması kaçınılmazdır.
2- Ankara Büyükşehir Belediyesi‘nin Ulus Tarihi Kent Merkezi için hazırladığı koruma amaçlı imar planları Şubemiz tarafından yürütülen hukuki mücadele sonucunda bilirkişilerce ve mahkemelerce şehircilik ilkelerine ve planlama esaslarına uygun bulunmaması nedeniyle defalarca iptal edilmesine ve şu an yürürlükte bir imar planı bulunmamasına rağmen; Mustafa Tuna tarafından paylaşılan projede, hukuksuzluğu kanıtlanmış imar planlarında verilen kararların uygulandığı görülmektedir. Ankara‘nın en önemli tarihi değeri olan, kentsel ve arkeolojik sit alanları ile birlikte çok sayıda tescilli yapının bulunduğu bir alanda, bu çapta bir projenin herhangi bir koruma amaçlı imar planı bulunmadan ortaya konması hukuksuzdur. Başkan Tuna tarafından alelade bir şekilde "Yayalaştırma Projesi" olarak lanse edilen projede incelikli bir kentsel tasarım yaklaşımının bulunmadığı, tarihi alanlarda elzem olan değer analizlerinin yapılmadığı/yapılamadığı açıkça görülmektedir. Projede, korunması gerekli kültür varlığı olarak tescilli olan Ulus İşhanı Binası, Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü Eski Binası, Anafartalar Çarşısı ve Yüzüncü Yıl Çarşısı ile birlikte çok sayıda sivil yapının yıkıldığı görülmektedir. Yıkılan bu yapıların yerine ise, estetik değerlerden uzak meydanımsı açıklıkların ve tarihe öykünen kimliksiz yapıların getirildiği göze çarpmaktadır. Ayrıca Ulus‘ta mevcut arkeolojik araştırmalar sonucunda henüz belli bir kısmına ulaşılan farklı dönemlere ait birçok kentsel katmanın ve kalıntılarının var olduğu bilinmektedir. Ancak projede öngörülen yoğun yeraltı kazı çalışmaları sırasında antik dönem kalıntılarla karşılaşılması ihtimaline ilişkin herhangi hassasiyetin gözetilmediği açıktır.
Yürüttüğümüz hukuki mücadeleler ile hukuksuzluğu defalarca kanıtlanmış planlara dayanan akıldışı projelerin parça parça ve defalarca kamuya sunulmasına artık bir son verilmelidir. Siyasi iktidarın son 16 senede alışkanlık edindiği gibi, bu proje de meslek odaları, sivil toplum kuruluşları ve üniversiteler gibi konunun önemli aktörleri dışlanarak kapalı kapılar ardında yürütülmüştür. Ancak TMMOB Şehir Plancıları Odası Ankara Şubesi olarak Ulus Tarihi Kent Merkezi‘nde yürüttüğümüz mücadeleye inatla devam edeceğimiz unutulmamalıdır. Akıl ve bilimden uzak biçimde; cumhuriyet değerlerinin mekana yansıdığı meydan ve yapıları yağmalayan, arkeolojik değerlere hiçbir saygısı olmayan projelere her alanda karşı durmaya devam edeceğimizi kamuoyuna saygıyla bildiririz.
TMMOB Şehir Plancıları Odası Ankara Şubesi
