Dünya Şehircilik Günü, ilk olarak 1949 yılında, Arjantin`de Buenos-Aires Üniversitesi profesörlerinden Carlos Maria della Paolera`nın girişimi ve çabalarıyla düzenlenmiş ve diğer ülkelere de yayılarak evrensel bir etkinlik hâl almıştır. 27 yıl sonra, 1977 yılında ülkemizde de değerli hocamız Kemal Ahmet Aru`nun girişimleri ile düzenlenmeye başlanmıştır. 1996 yılına kadar Türkiye Daimi Komitesi tarafından düzenlenen bu etkinlikler, kolokyumun süreklileşmesi, kurumsallaşması amacıyla Dünya Şehircilik Günü sekretaryasının devredilmesinin ardından, TMMOB Şehir Plancıları Odası tarafından yürütülmektedir.
Bu yıl 42.si düzenlenecek olan Dünya Şehircilik Günü (DŞG) Kolokyumları temel olarak, şehircilikle ilgili güncel mesleki konular hakkında değerlendirmeler yapma, toplumsal düzlemde bir bilinç oluşturma ve yaşanan sorunlarla ilgili olarak ortak bir karşı duruşu örgütleme gibi saiklerle düzenlenmektedir.
Her yıl belirlenen farklı temalar çerçevesinde; şehircilik alanında yaşanan sorunların tartışıldığı, toplumsal bilincin yaratılmaya çalışıldığı Dünya Şehircilik Günü Kolokyumları meslektaşlarımız başta olmak üzere tüm yurttaşların, tüm disiplinlerin katılımına açık biçimde mesleki konular hakkında söylem üretme imkanı sunmaktadır. Kentlere, kamusal mekanlara, doğal çevreye, planlama eğitimine ve akademiye yönelik saldırıların yoğunlaştığı bir dönemde ise DŞG Kolokyumlarının ana hedefi, bilimsel düzlemde kolektif duruşun, tepkinin ve söylemin örgütlendiği bir ortam yaratmaktır.
DŞG sekretaryası Odamıza devredildikten sonra, yaşanan deneyimler ışığında bir yönerge düzenlenerek kolokyumun her yıl bir üniversite ev sahipliğinde yapılması bu yönergede karar altına alınmıştır. Odamızın, kolokyumları üniversiteler ile birlikte düzenlemesinin ardındaki sebep, kolokyum sürecini akademi ile etkileşim içinde yürütmek, öğrencilerin, akademisyenlerin güncel mesleki konuların konuşulduğu bu çok paydaşlı ortama katılımını arttırmayı sağlamaktır.
Geldiğimiz noktada akademiye, özerk üniversite kavramına saldırıların bu denli yoğunlaştığı bir ortamda, üniversiteleri ve aralarında üyelerimizin de bulunduğu ihraç edilen akademisyenleri düzenleme sürecine eş zamanlı olarak dahil etmekte zorluklar yaşansa da, üniversitelerden vazgeçmek, kapıları kapatmak ve yüz çevirmek yerine "Üniversiteler Bizimdir" diyebilmek bizim için yalnızca konjonktürel bir tercih olmayıp, aynı zamanda genel bir ilkedir de. Dolayısıyla söz konusu perspektifle hem Odamızın hem de meslektaşlarımızın bahsi geçen çalışmalar ve etkinliklerden kopmasının önüne geçmek için üniversitelerle birlikte hareket edilmeye çalışılmaktadır.
DŞG Yönergesi doğrultusunda, 26 Şubat 2018 tarihinde toplanan Kolokyum Düzenleme Kurulu "göç" konusunun ülkemizin karşı karşıya olduğu en önemli ve güncel sorunlardan biri olduğuna ve bu nedenle "planlama perspektifinden göç" konusunun ele alınmasına karar vermiştir. Üniversiteler ile yapılan yazışmalar neticesinde, kolokyuma ev sahipliği yapmak üzere gönüllü olan bölümler arasından, belirlenen temanın kente etkilerinin görünürlüğü ve farklı göç niteliklerini barındıran kentsel mekanlara sahip olması nedeniyle, İzmir kentinde yer alan İzmir Yüksek Teknoloji Üniversitesi ile düzenlenmesinin uygun olacağına karar verilmiştir.
Bu doğrultuda, İYTE`de Bölümle yapılan ilk toplantıların akabinde, Bölümün mevcut akademik kadrosunda yaşanan eksilmeler nedeniyle, sürecin gerektirdiği iş yükünün altından kalkılamayacağı tarafımıza iletilmiş ve bu gelişme üzerine Dokuz Eylül Üniversitesi`ne teklif sunulmuştur.
Dokuz Eylül Üniversitesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümü`nün, Kolokyumun İzmir`de düzenlenmesi adına, iyi niyetle sorumluluk üstlenmesi ve ev sahipliği yapmayı kabul etmesi ile birlikte, Yönerge`ye uygun olarak süreç ilerletilmiş, "Çağrı Metni" Yürütme Kurulu tarafından hazırlanarak yayımlanmıştır. Sonrasında verilen takvime uygun olarak iletilen bildiriler Bilim Kurulu tarafından değerlendirilerek program taslağı oluşturulmuştur. DEÜ Şehir ve Bölge Planlama Bölümü`nde Kolokyum Programı gündemli bir toplantı daha yapılarak, program Yürütme Kurulu tarafından büyük ölçüde kararlaştırılmıştır.
Söz konusu toplantıda, Bilim Kurulu`nun yapmış olduğu değerlendirme ve program bütününü gözeterek Yürütme Kurulu`nun almış olduğu kararlar ile gönderilen bildiriler içeriğine göre oturumlara ayrılmış, oturum başlıkları belirlenmiştir. Bununla birlikte, Çerçeve Sunum, Açılış Oturumu ve program sonunda yer alan Kapanış Paneli için öneriler alınarak ve sürece dair her adım Bölüm Başkanı ile paylaşılarak program son halini almış, kamuoyuna duyurulmuştur.
Ancak daha sonra, DEÜ Mimarlık Fakültesi Dekanlığı tarafından, program dahilinde KHK ile ihraç edilen akademisyen bulunmasının Rektörlük tarafından kabul edilmeyeceği ve bu haliyle programın Rektörlüğe sunulamayacağı Bölüm`e bildirilmiştir. Devamında, Yürütme Kurulu`nda yer alan hocalarımıza ilerde sıkıntı yaratacağı öne sürülerek, KHK ile ihraç edilmiş olan akademisyenlerin programdan çıkarılması, aksi halde Kolokyumdaki tüm görevlerden çekilmek durumunda kalınacağı Bölümce Odamıza iletilmiştir.
Kolokyumun düzenlenmesinde hedeflenen temel amaçlar ve Odamızın tarihsel süreçte kurumsallaştırdığı etik ilkeler ile uyumlu olarak, TMMOB Şehir Plancıları Odası her zaman düşünce özgürlüğünü ve üniversitelerin bağımsızlığını savunmuş ve bu ilkeler çerçevesinde akademiyle birlikte hareket etmeyi sürdürmüştür.
Üniversitelerin, özgür düşüncenin ve bilimsel etkinliğin mekanları olması gerektiğinden hareketle, tarihin bu noktasında da öğrencilerin, akademisyenlerin ve aynı zamanda düşünceleri ve mücadeleleri nedeniyle üniversitelerden uzaklaştırılmış fakat geri döneceklerine dair umudumuzu hiçbir zaman yitirmediğimiz hocalarımızın yeri olduğunu savunuyoruz. Bu bağlamda "Göç - Mekan - Siyaset" temasıyla düzenlediğimiz 42. Dünya Şehircilik Günü Kolokyumu hazırlık sürecinde, Yürütme Kurulu ve Bilim Kurulunda KHK`lar ile üniversitelerden uzaklaştırılan akademisyenlerimiz de dahil olmak üzere, araştırma alanları "göç" üzerine olan akademisyen ve araştırmacılara yer verilmiştir.
Gelinen noktada, Dokuz Eylül Üniversitesi tarafından ihraç akademisyenlerin Kolokyum Programından çıkarılması yönünde iletilen talebin, Odamızın mücadele tarihi, tarihsel olarak üretilen bilimi ve hakikati savunma yönündeki mevcut Oda Yönetim Kurulunca da sahiplenilen temel ilkeleri ve Oda pratiği düşünüldüğünde, olumlu karşılanmayacağı açıktır.
Belirtmek gerekir ki, bilimsel bilgi ve düşünce üretimi kamudan ihraç edilebilecek olgular değildir. Her koşulda kamu adına gerçekleştirilebilir nitelikte eylemler olup, düşüncelerin yasaklandığı otoriter dönemlerde ise bu düşüncelerin varlığını ve gelişimini sürdürmek en temel mücadele alanını oluşturmaktadır.
OHAL KHK`ları ile üniversitelerinden hukuksuz bir biçimde uzaklaştırılan akademisyenlerimiz Oda`nın farklı kurullarına aday olmuşlar ve seçilerek kamu yararı adına görev üstlenmişlerdir. Ülkenin mevcut yönetim anlayışı karşısında tüm ihraç edilen meslektaşlarımız ile dayanışmamız görev bilinciyle sürmektedir. Düzenlenen etkinliklere, ihraç edilen akademisyenlerimiz ve meslektaşlarımız bir dayanışma pratiği olarak davet edilmekte; uzaklaştırıldıkları öğrencileri ve ihraç edildikleri üniversite ortamı ile buluşmaları özellikle sağlanarak, yaşadıkları hukuksuzluğun etkileri bir nebze de olsa giderilmeye çalışılmaktadır.
Sonuç olarak, baskıcı yönetimlerin bir sonucu olarak Üniversite tarafından iletilen bu otosansür şeklinde tanımlanabilecek talebe karşı, programda bu konu ile ilgili herhangi bir değişiklik yapmamızın mümkün olmadığını; bu durumun ihraç edilen akademisyenlerin yaşadığı hukuksuzluğu meşrulaştırmak ve bu hukuksuzluğun amaçladığı yalnızlaştırma süreçlerine ortak olmak anlamına geleceğini; düşüncelerinden dolayı üniversitelerden uzaklaştırılan akademisyenlerimize aynı anlayışla destek vermeye devam edeceğimizi belirterek, bu süreçte Dokuz Eylül Üniversitesi ile kolokyum düzenleme ortaklığımızın, Üniversite`nin çekilmesiyle sonlandığını üzülerek belirtmek isteriz.
Meslek alanımıza dair en önemli etkinlik olan Dünya Şehircilik Günü Kolokyumu yaşanan bu sorun nedeniyle, daha önce ilan edilen DEÜ`ye bağlı DESEM`de değil, İzmir BŞB`nin Tarihi Havagazı Fabrikası Kültür Merkezi`nde gerçekleştirilecektir.
Süreç boyunca verdikleri emek için Bölüm hocalarımıza ve Kolokyuma iki haftadan az süre kalmasına rağmen iletmiş olduğumuz talebi karşılamak için kurumsal ve kişisel desteklerini esirgemeyen tüm emeği geçenlere teşekkür eder, meslek camiamıza ve kamuoyuna saygı ile duyururuz.
TMMOB Şehir Plancıları Odası
