Şehir Plancıları Odası Ankara Şubesi olarak yıllardır rantın yüksek olduğu yeni gelişme alanlarında belirli parsellerde emsal artışı karşılığında okul, sosyal donatı, yurt, dini tesis vb. yapma taahhütleri ile imar planı değişiklikleri yapılmasını öngören plan notlarıyla karşılaşmaktayız. Daha önce onlarca kez örneğini gördüğümüz "taahhütlü" plan notlarına karşın mücadelemizin detaylarını 3 Ağustos 2016 tarihinde kamuoyu ile paylaşmıştık. (bkz. "Parsel Parsel Soruyoruz Vol.2 Bu Plan Notları Kime Hizmet Ediyor?"). Anayasaya, imar kanununa ve planlama ilkelerine aykırı bir şekilde gerçekleşen bu tür plan notu değişikliği işlemlerine karşı açtığımız davaların büyük bir kısmını kazanmış, geri kalan davalarımız da devam ederken, karşılıklı çıkar sağlamak için belediyenin şart koştuğu bu faaliyetler bir üst seviyeye getirilmiştir.
Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi, 12 Ekim 2018‘de aldığı bir kararla; daha önce gerçekleştirdiği Okul veya Sosyal Amaçlı yapıların yapılması şartı koştuğu plan notu kararları yerine "Belediyemizce plan notlarında getirilen Okul veya Sosyal Tesisleri toplam bedeli karşılığındaki tutarın; Belediyemize ait Belediye Hizmet alanları, hizmet binaları, altyapı ve üst yapıda yol, köprü, alt geçit, üst geçit, park, peyzaj, Huzurevi, Kadın sığınma evi vb. tesislerde kullanılması, bu husustaki "kullanım kararını belirleme yetkisinin" Büyükşehir Belediye Başkanına ve Encümene verilmesi" kararını oy çokluğu ile kabul etmiştir. Bu meclis kararında; istenen hibenin belediyeye sağlanması şartıyla yasadışı emsalin artışının önünün açılması ve sermayedarlardan alınacak rüşvetin yönteminin meclis oy çokluğu ile meşrulaştırılması söz konusudur.
Ankara Büyükşehir Belediyesi siyasi ilişkiler çerçevesinde büyüyen sermaye gruplarının çıkarları doğrultusundainşaat alanlarının arttırılmasını sağlayabilmek ve oluşan rant döngüsünü karşılıklı çıkar kılıfına uydurmak için ilgili taahhütlerin sözde "sosyal" amacını ön plana çıkararak aklamayı amaçlamaktadır. Fakat plan notlarında belirtilen taahhütlerin; gerçekleştirilip gerçekleştirilmediği, gerçekleştirildi ise hangi ihtiyaç temelinde, nasıl, nerede ve kimler tarafından gerçekleştirildiği, bu alanların mülk ve kullanım sahipliği bilinmemektedir. Bu gerçekliklerin ışığında Meclis Kararını tekrar değerlendirdiğimizde, yapıların "toplam bedeli karşılığındaki tutarın", bu tutar karşılığında kim tarafından, nerede, hangi amaçla kullanılacağının belirsizliği ilgili kararın kamu yararı gözeten hiçbir noktası olmadığını göstermektedir.
Ayrıca kararda belirtilen belediyeye verilecek tutarın "kullanım kararını belirleme yetkisinin" Büyükşehir Belediyesi Başkanına ve encümene verilmesi muamması, belediyeye sağlanan rüşvetin nasıl kullanacağına meclis kararı dahi olmadan tek elden karar verilmesini öngörmektedir. Bu karar en temelinde hukuksuz rant döngüsünün kökenine belediyeyi yerleştirirken, diğer yandan rantın tek elden yönetilmesini şart koşması, yeni Türkiye‘nin yerel yönetim hayalini de ortaya koymaktadır.
İster plan notuyla okul inşası taahhüdü, ister nakit para temini taahhüdü ile olsun bu durum; hukuka, planlama esaslarına ve şehircilik ilkelerine uygun bir yapılaşmayı öngören imar planlarının hiç bir işlevinin kalmadığını göstermektedir. İlgili meclis kararı, planlamada karar alma mekanizmalarında bilime ve hukuka gereksinim olmadığını, herhangi bir koşulda taahhütlü hibe ile sermayedarların önünü kesen planlama sorunlarının çözülebileceği anlamını taşımaktadır.
Sonuç olarak, ilgili meclis kararı ile plan notlarına sıkıştırılmış rüşvet deneyimlerinden, açık ve organize bir rüşvet uygulamasına geçilmiştir. Belediye meclisi üyeleri görevini kötüye kullanarak, Belediyeye hukuka aykırı menfaat sağlamayı kurallaştırılan bu kararla açıkça suç işlemektedir. Söz konusu tesislerin bedelinin belediyeye yatırılması ile belediyeyi kurum olarak bu suça alet etmektedir. Planlama mesleğini hiçe sayan, yerel yönetimleri karanlığa sürükleyen bu meclis kararı derhal iptal edilmelidir. Etik değerleri hiçe sayan, hukuk ve bilime ahlaksızlığı şart koşan bu rant düzenine karşı kamuoyunu kararlı mücadelemize destek vermeye davet ediyoruz.
TMMOB Şehir Plancıları Odası Ankara Şubesi
