Yerel seçimlerde il ve ilçe düzeyindeki belediye başkan adaylarını bir dereceye kadar tanıma imkanı bulsak da belediye meclis üyesi adaylarını tanıma konusunda ne yazık ki yetersiz kalıyoruz. Kritik kararların alındığı belediye meclislerinde, adayları tanımanın demokratik katılım ve karar verme süreçleri için hayati önem taşıdığını unutmamak gerekiyor.

Belediye meclisi neden önemli?

Belediye meclisi, belediyenin temel karar alma organıdır. Meclisin temel işlevi, belediyenin yönetimini denetlemek, hizmet ve faaliyet politikalarını belirlemek ve belediyenin bütçesini onaylamaktır. Üye sayısı belediyenin nüfus büyüklüğüne bağlı olarak değişmektedir. Örneğin, bir milyona yakın kişinin yaşadığı Çankaya`da 45 meclis üyesi bulunurken, yaklaşık otuz beş bin kişinin yaşadığı Şereflikoçhisar`da 15 meclis üyesi bulunmaktadır.

Belediye meclisi hangi konularda karar verme hakkına sahiptir?

Belediye meclisi, belediyenin halka hizmet etme şeklini doğrudan etkileyen kararlar vermektedir. Bütçe ve mali işler, şehircilik ve imar işleri, yönetim ve hizmetler, denetim ve gözetim konusunda karar verme yetkilerine sahiptir. Özellikle kenti mekânsal olarak şekillendiren imar planlarının hazırlanması, onaylanması ve değiştirilmesi; altyapı projeleri ve bu projeler hakkında borçlandırma yetkisi gibi önemli konular meclisin onayına tabiidir.

İhtisas komisyonları neden önemli?

Nüfusu on bini geçen belediyelerde, plan ve bütçe ile imar komisyonlarının kurulması zorunludur. Bu komisyonlar meclis üyeleri tarafından oluşmaktadır ve belirli konulara yoğunlaşarak, genel meclis toplantılarında mümkün olmayan detaylı incelemeleri yapmaktadır. Karmaşık ve teknik konuları değerlendirerek, meclisin daha hızlı ve etkili bir şekilde karar almasından sorumludurlar. Örneğin, imar komisyonu, bir kent için hayati öneme sahip plan kararlarını inceleyerek meclis gündemine taşır.

Veto hakkı nedir?

Belediye meclisi ve belediye başkanının birbirlerinin kararlarını veto etme hakkı vardır. Örneğin, belediye meclisi, başkanın veto ettiği bir karar gerekçesini dikkate alarak, kararı değiştirebilir veya aynı kararı meclis üye tam sayısının salt çoğunluğuyla tekrar onaylayabilir. İlgili karar belirlenen çoğunlukla tekrar onaylanırsa, başkanın veto hakkı aşılmış olur ve (idari yargıya taşınmaz ise) karar yürürlüğe girebilmektedir. Bu gibi durumlarda meclis çoğunluğu başkandan daha kuvvetli olabilmektedir.

Mesleki Dağılımlar

Yüksek Seçim Kurulu, kesinleşen aday listelerini 3 Mart 2024 tarihinde ilan edip, 4-5 Mart 2024 tarihlerinde askıya çıkarmıştır. Böylesine önemli bir seçimde, özellikle meslek alanlarının öğrenilebildiği tek bilgilendirme sadece iki gün askıda kalmıştır. YSK`dan ilgili bilgileri talep ettiğimiz resmi yazımıza ise henüz cevap verilmemiştir. Bu aceleci tutumu ve gerekçesini kamuoyunun vicdanına bırakıyoruz.

Yeniden soralım: Kime oy vereceğimizi biliyor muyuz?

Bunca sayısal verinin ve bilinmezliğin içerisinde seçmenler olarak boğuluyor ve neredeyse adını hiç duymadığımız, mesleklerini bilmediğimiz ve yeterliliklerinden emin olmadığımız meclis üyesi adaylarına oy vermeye yönlendiriliyoruz. Bu aşamada, meclis üyelerinin en az belediye başkanları kadar ve hatta kimi durumlarda onlardan daha önemli olduğunu unutmadan yeniden soralım: kime oy vereceğimizi gerçekten biliyor muyuz?

TMMOB Şehir Plancıları Odası Ankara Şubesi