2017 yılında bir gecede ODTÜ Ormanlarına girip hektarlarca ağacı katleden Gökçek yönetimi, meslek odalarının açtığı davalar sonucu durdurulmuştur. Alınan yürütmeyi durdurma kararları geçtiğimiz günlerde bozulmuş, buna istinaden Ankara Büyükşehir Belediyesi derhal yol yapım ihalesine çıkmıştır. Yol yapımı için hazırlanmış olan plan değişiklikleri, üst ölçekli planlarla uyumsuz, plan kademelenmesine aykırıdır. Ankara Büyükşehir Belediyesi`nin Ankara`nın geleceğine yönelik bir vizyonu ve bütüncül bir planı yoktur. Bu sebeple hala defalarca kez mahkemeye taşınmış rant projelerine başvurulmakta veya günübirlik kararlarla büyük kamu kaynakları israf edilmekte, toprak ise geri dönüşü olmayacak şekilde yok edilmektedir. Planlama, mekanın ve kamu kaynaklarının yine kamu ve doğa yararına nasıl verimli kullanılması gerektiğini belirleyen bilimsel ve hukuksal çalışma alanıdır. Ancak bugüne kadar Ankara Büyükşehir Belediyesi`nin böyle bir çalışması ve hatta niyeti olmamıştır. 

ODTÜ Ormanı‘nı bölen yol olarak(2) hatırladığımız, Ankara Büyükşehir Belediyesi`nin iş makineleriyle ODTÜ arazisine girerek bir gecede büyük tahribatlar yarattığı proje, sadece orman alanını yok etmekle kalmamakta aynı zamanda Ankara`nın batı ve güneybatı koridorları üzerinde, onlarca davamızın bulunduğu rant projelerini de ödüllendirmektedir. Ankara Büyükşehir Belediyesi tarafından 30.07.2021 tarihinde duyurulan 25.08.2021 tarih ve 2021/425266 nolu "Bilkent-İncek Bulvarı Çevre Yolu Bağlantısı" ihalesi ile Eskişehir Yolu ve Ankara-Niğde Otoyolunu birbirine bağlayan 11,8 kilometrelik yol yapım projesi açıklanmıştır. 

En son Atatürk Orman Çiftliği`ni "trafik hafifletme" gerekçesiyle(1) bölen yollar ile gündeme gelen Ankara Büyükşehir Belediyesi`nin, onlarca yol, katlı ve köprülü kavşak projesi de herhangi bir plan doğrultusunda belirlenmemiştir. 

Söz konusu yollar 2016 ve 2017 yıllarında gündeme geldiğinde büyük tepki toplamış olmasına rağmen açtığımız iptal davaları mahkeme tarafından reddedilmiştir. 2021 yılı Nisan ayında Atatürk Orman Çiftliği`nde de olduğu gibi; Ankara Büyükşehir Belediyesi mahkemeye taşıyıp iptal ettirdiğimiz imar planlarını savunmaya devam etmekten ya da hiçbir değişiklik yapmadan yeniden onaylamaktan(3) imtina etmemekte, ancak az sayıdaki iptal ettirilemeyen rant projelerini tamamlamayı asli görevleri olarak görmektedir. 

Yol plan değişikliklerine ilişkin iki davamız bulunmaktadır.

Dava edilen planlardan biri 2017 yılında Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından onaylanmış plan değişiklikleridir. Dava 9. İdare Mahkemesi`nde görülmüş ve 2019 yılında yürütmeyi durdurma kararı verilmiştir. Daha sonra Bölge idare Mahkemesine taşınan davanın yürütmeyi durdurma kararı bozularak, davanın reddine karar verilmiştir.* 

Diğer dava ise ise, Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi`nin 2016 yılında onayladığı Eskişehir Yolu-Bilkent Kavşağı-Şehir Hastanesi-Botanik Bahçesi ile İncek Bulvarı bağlantılı bölgelerde alternatif ulaşım güzergahlarına ilişkin plan değişiklerinin iptaline ilişkin tarafımızca açılan davadır. 2019 yılında Ankara 16. İdare Mahkemesi`nde görülen davaya ait kararda iptal gerekçelerimiz mahkeme tarafından kısmen kabul edilmiş kısmen reddedilmiştir. Akabinde, Bölge İdare Mahkemesi 5. Dairesi tarafından yapmış olduğumuz istinaf başvurusu 22.01.2021 tarihinde reddedilmiştir. Söz konusu istinaf kararı temyiz edilmiştir.

Söz konusu projeler için Eskişehir ve Konya yolları üzerinde trafik yükünün rahatlatılarak Çayyolu, Beytepe, Alacaatlı, Gölbaşı ve İncek yönlerinde ulaşımın sağlanması gerekçe gösterilmiştir. Ancak bu alanlar yıllardır mücadele ettiğimiz, yüzlerce davamızın olduğu, mahkemelerce tekrar tekrar iptal edilen plan değişikliklerinin yapıldığı alanlardır. Ankara Büyükşehir Belediyesi`nin tamamlamaya çalıştığı bu yol ODTÜ Ormanını yok etmek, yolun batısında kalacak olan 94 hektarlık orman alanını rant çevrelerinin kucağına atmak, yol için kesilen 24 hektarlık orman alanının da üzerine asfalt dökmek demektir. Yolun devamında ise defalarca iptal edilen plan değişikliklerinin olduğu alanlara hizmet götürmekte ve türlü imar oyunlarıyla yaratılan rantı katlamaktadır. Söz konusu yol projesine bakıldığında;

1. Arazinin büyük bölümünün 2. derece doğal sit alanı statüsünde olduğu,
2. ODTÜ arazisi olan tescilli orman alanından 24 hektarlık bir orman alanının dava konusu yol projesiyle birlikte yok edileceği, bunun yanı sıra yol ile ODTÜ Batı sınırı arasında kalan 94 hektarlık bir alanın da ODTÜ orman bütünlüğü ile ilişkisi koparılmış olacağı, bu nedenle de yol güzergahının ormanın bütünlüğünü bozduğu,
3. Söz konusu alanın büyük bir kısmının orman vasfında olması nedeniyle, imar planı çalışmasına konu edilemeyeceği, plan onama sürecinde plan notlarına "6831 sayılı Orman Kanunu Gereği gerekli izinler alınmadan uygulamaya geçilemez" ifadesinin yer aldığı, yol çalışmalarının başladığının tespit edilmesine karşın 6831 sayılı Orman Kanunu uyarınca gerekli izinlerin alınmadığı,
4. Dayanağı olan 2038 Çevre Düzeni Planı iptal edildiği için onaylı ve yürürlükte olan tek üst ölçekli planın 2023 Başkent Ankara Nazım İmar Planı olduğu; 2023 Başkent Ankara Nazım İmar Planı`nda belirtilen Ulaşım Ana Planı ise yapılmaksızın yol ve kavşak projelerinin onaylandığı,
5. Onaylı Üst Ölçekli planlarda ve onlara dayanarak hazırlanması gereken Ulaşım Ana Planında yer almayan bu yol projelerinin dayanaksız olduğu,
6. Plan kapsamında yolun güneyde, İncek Bulvarı, Gölbaşı ve Haymana yoluna nasıl bağlanacağına ilişkin belirsizlik yaratıldığı,
7. Yol genişliğinin ve uzunluğunun ne olması gerektiğine ilişkin bütüncül ve taşıt yoğunluğuna yönelik projeksiyonların yer aldığı bir raporun bulunmadığı,
8. Söz konusu yol projesinin de içerisinde yer aldığı ve Atatürk Şehir Hastanesi, Hacettepe Üniversitesi, Beytepe, ODTÜ ve Tarım ve Orman Bakanlığı kampüs alanlarını (içinde Türkiye Milli Botanik Bahçesi) kuzey-güney ve doğu-batı doğrultusunda kesen yollar ve yol bağlantılarının, bölge ve kentin ulaşım ağının içerisindeki konumunun analiz edilerek bütüncül bir şekilde planlanması gerektiği,
9. Analiz-sentez ve bütüncül bir planlama çalışması olmadan parçacıl bir şekilde hayata geçirildiği, sürdürülebilir ulaşım ilkelerine uygun olmadığı, yol genişliğinin, yol kapasitesinin ve güzergahın neye göre belirlendiğine ilişkin analizlerin açıklama raporunda yer almadığı,
10. Yol güzergahlarının yapılmasının bölgede önceden olmayan bir yolculuk talebinin oluşmasına sebep olacağı,
11. Yol güzergahları için yol genişliğinin ve kapasitesinin nasıl belirlendiğinin, araç sayımlarının, yol enkesitlerinin, kavşak bağlantı noktalarının ve diğer yol birimlerinin detaylı olarak açıklanmasının beklendiği, ancak yapılmadığı tespit edilmektedir.

Ankara Büyükşehir Belediyesi`ni söz konusu yol projesi ve bunun için ayrılan büyük kamu bütçesi hakkında aşağıdaki sorularımızı yanıtlamaya davet ediyoruz:

1. Bu yol hangi üst ölçekli planda yer almaktadır? 
2. Yol güzergahındaki ulaşım talebi belirlenirken bir nüfus projeksiyonu yapılmış mıdır?
3. Ankara Büyükşehir Belediyesi şayet bu yol bir üst ölçekli planda belirlenmişse söz konusu planı; eğer ulaşım talebi ve güzergahı bir analiz neticesinde ortaya çıkmışsa bu analizleri kamuoyu ile paylaşacak mıdır?

Kentimizde kamu yararı için yıllardır mücadele eden Şehir Plancıları Odası Ankara Şubesi olarak bu soruların yanıtlarını merak ediyoruz. Maalesef Ankara Büyükşehir Belediyesi projelerinin canlı yayınlanan ihaleleri dışında, proje başlangıcında ve devamında asla şeffaf ve katılımcı bir süreç yürütmemektedir. Yapılan basın açıklamalarında "bazı çevreler" olarak itham edilen örgütlerden biri olan Şehir Plancıları Odası Ankara Şubesi olarak, sadece "rant çevrelerine" yarayan bu projeleri hakkında sorduğumuz bu 3 sorunun kamuoyu önünde açıklanmasını talep ediyoruz. 

Özellikle Ankara`da son 25 yıldan kalan enkazın büyüklüğü açık iken, planlamada katılımcı süreçlerin yürütülmesi noktasında Şehir Plancıları Odası Ankara Şubesi olarak kamu yararı doğrultusunda gereken desteği vereceğimizi ve mücadelemizi sürdüreceğimizi kamuoyuna saygıyla sunarız.

TMMOB Şehir Plancıları Odası Ankara Şubesi

 * : Ankara Bölge İdare Mahkemesi 5. İdari Dava Dairesi`nin 22.01.2021 tarih ve 2020/77 sayılı kararı

** :  Ankara 16. İdare Mahkemesi`nde görülen 2018/804 esas sayılı davaya ait 2019/2600 sayılı karar

1. https://www.spo.org.tr/genel/bizden_detay.php?kod=10444&tipi=3&sube=1
2. https://www.spo.org.tr/genel/bizden_detay.php?kod=9816&tipi=3&sube=1
3. https://www.spo.org.tr/genel/bizden_detay.php?kod=10366