Atatürk Orman Çiftliği son yıllarda yeni MİT yerleşkesi ve kuvvet komutanlıklarının taşınacağı Ayyıldız projesi ile en büyük kayıplarını yaşarken, yeni yollarla yeni kayıplara gebe kalacak şekilde parçalanıyor. Ankara`nın hem geçmişi hem geleceği için birçok anlamı ve önemi bulunan Atatürk Orman Çiftliği, maalesef uygun olmayan kullanımlara kiralanarak, kamu kurumlarına yeni binalar için tahsis edilerek, başarısız ulaşım politikaları yüzünden yeni yollar açılarak adeta boş bir rezerv alan olarak görülüyor. Ankara`nın özel araç kullanımını artırıcı kentsel gelişimi ve ulaşım politikası da bu parçalanma sürecini hiç olmadığı kadar hızlandırıyor.

Trafiğin neden yoğun olduğuna, nasıl çözülebileceğine ya da yapılan bu yolların ulaşımı kolaylaştırıp kolaylaştırmayacağına yönelik hiçbir bilimsel araştırmaya dayanmayan, kolaycı ve faydasız yeni yollarla Başkent büyüyor, Atatürk Orman Çiftliği parçalanıyor. Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin 09.07.2021 tarih ve 1330 sayılı kararı ile onaylanan Yenimahalle ilçesi, Atatürk Orman Çiftliği mülkiyetindeki 61 ve 69 parseller ile 3243 ada 15 parsele kadar uzanan Anadolu Bulvarı Alternatif Yol Güzergâhı‘na ilişkin hazırlanan 1/5000 ölçekli İlave+Revizyon Nazım İmar Planı ve 1/1000 ölçekli İlave+Revizyon Uygulama İmar Planının iptaline yönelik açtığımız, Ankara 7. İdare Mahkemesinde E.2022/1770 no ile görülen dava kapsamında hazırlanan bilirkişi raporunda özetle;

· Üst ölçekli plan hükümlerine ve temel ilkelerine uygun olmadığı, kullanım kararları bakımından üst ölçek planlar ile plan hiyerarşisinin sağlanmadığı,

· Geçmişten günümüze atılan adımlar ile AOÇ arazisinin erozyonunun devam ettiği ve bu durumun Atatürk`ün vasiyet mektubunda yazan kullanımlar ile örtüşmediği; dava konusu yol güzergahı ile AOÇ arazilerinin parçalanmasının, tarihi ve doğal kimliğinin, kente kattığı imgenin yok olmasının önünün açıldığı; bu bakımdan plan değişikliğinin koruma mevzuatı ve ilkeleri ile planlama esasları ve şehircilik ilkelerine uygun olmadığı,

· Kentlerdeki sınırlı yol ağı kapasitesinin genişletilmesi ilk başvurulacak seçenek olarak değerlendirilmesi kamusal kaynakların etkin kullanımı ilkesi ile örtüşmediği gibi büyük finansal ve kentsel arazi israfına sebep olmaktadır. Kent içi ulaşımında karar vericilerin özel araç kullanımını kısıtlayıcı ya da dolaylı olarak diğer ulaşım türlerinin çekiciliğini arttırarak özel araçlı yolculukların sayısını azaltılması temel hedef olmalıdır. Trafik sıkışıklığı gibi erişilebilirliğin önünde engel teşkil edebilecek olumsuzlukları azaltmak amacı ile özel araç kullanımını kontrol eden önlemler alınmalıdır. Bu önlemler bütüncül ulaşım planlaması ile ulaşım ağlarını güvenilir, sürdürülebilir, çevre dostu sistemlerle, uzun dönem metropoliten arazi kullanım planı ile uyumlu, çok modlu ve entegre bir ana ulaşım planı çalışması gerekli olduğu,

· Özel araç yolculuğuna yönelik kısa vadeli talep yönetimi politikasını benimseyecek kararlar ile trafikte yaşanan mevcut sıkışıklığın azaltılmasını ve ulaşım hızının artırılması ile sorunun çözümünü öteleyerek sadece "günü kurtarma" bakış açısıyla sorun çözülemediği gibi kamusal kaynakların etkin kullanımı ilkesi ile örtüşmediği, büyük finansal ve kentsel arazi israfına da sebep olması da kaçınılmaz olduğu,

· Ayrıca pik saatlerde yaşanan yoğunluktan bahsederken trafik sıkışıklığına ilişkin teknik veriler kullanılmadığı, gözlemsel tespite yönelik karar alındığı anlaşıldığı,

· İmar mevzuatında tanımlı plan yapım aşamasında yapılması gerekli analiz ve sentez aşamalarının noksan veya eksik olarak hazırlandığı,

· Bu nedenle planlanan dava konusu güzergâhı gerekli kılacak, teknik ve bilimsel olarak somut gerekçelerin ortaya koyulmadığı" şeklindeki gerekçelerle oy çokluğuyla anılan plan değişikliğinin mevzuata ve hukuka aykırı olduğu görüşüne yer verildiği;

· Bir bilirkişi tarafından ise rapora karşı yazdığı karşı oyda ise özetle; yolun ulaşımı kolaylaştırmak amacıyla yapıldığı ancak gerekçe dayanağının ulaşıma yönelik veriler yönünden eksik kaldığı tespitine yer verilmiştir.

Ankara 7. İdare Mahkemesi tarafından da bu tespitlere yer verilerek, 16.06.2023 tarihinde dava konusu İmar Planlarının onayına ilişkin Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin 09.07.2021 tarih ve 1330 sayılı kararında mevzuata ve hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılarak işlemin iptaline karar verilmiştir.

Ulaşım planı olmaksızın yapılan ulaşım yatırımları kamu zararları yaratmaktadır. Yeni asfalt yol açarak ya da yol genişleterek getirilen kolaycı çözümler yerine, nitelikli toplu taşımayı öncüleyen planlama çalışmalarının yapılması gereklidir. Üstelik Atatürk Orman Çiftliği gibi bir alanda, hiçbir bilimsel veriyle gerekçe dahi sunulmadan, işlemin zorunluluğu ortaya koyulmadan yeni yollar açmak, tarihi, kültürel ve ulusal değerlere olduğu kadar, iklim değişikliği etkilerini giderek daha fazla yaşayan Ankara`nın geleceğine de ihanettir.

Ankara Büyükşehir Belediyesi`ni ulaşım ana planını hazırlamaya, bilimsel yeterliliği ortaya konmuş ve yürürlükte bir plan bulunana kadar büyük maliyetler oluşturan ve kentsel zararlar yaratan bu uygulamaları durdurmaya çağırıyoruz!

TMMOB Şehir Plancıları Odası Ankara Şubesi