Heybeliada Sanatoryumu binasının da bulunduğu, mülkiyeti Hazineye ait İstanbul İli, Adalar İlçesi, Heybeliada Mahallesi, 3 pafta, 105 ada ve 1 parsel sayılı taşınmazın eğitim merkezi ve gençlik faaliyetleri kapsamında kullanılmak üzere Diyanet İşleri Başkanlığı‘na tahsis edilmesine ilişkin 08.08.2018 tarih ve E-139258 sayılı işlemin hukuka aykırı olması sebebiyle TMMOB Şehir  Plancıları Odası, TMMOB Mimarlar Odası, İstanbul Barosu Başkanlığı, İstanbul Tabip Odası ve Türk Toraks Derneği tarafından dava konusu edilmiştir. 

Söz konusu Sanatoryumun verem hastalarının tanı, tedavi ve rehabilitasyonu amacı ile 1924 yılında kurulmuş özellikli bir sağlık kuruluşu olduğu ve tüberküloz hastalığı ile ilgili tıbbi, sosyal ve kültürel tarihin ülkemizdeki en önemli simgesi haline geldiği su götürmez bir gerçektir. 

İstanbul için özgün bir anlam taşıyan, koruma altına alınmış tarihi bir varlık olan Heybeliada Sanatoryumu Göğüs Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi 2005 yılında kapatılana kadar faaliyetine devam etmiştir. 2005 yılında ise yürütülen sağlık politikaları sonucu kapatılarak Süreyyapaşa Göğüs Kalp ve Damar Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesine nakledilmiş ve Sanatoryumun kapatılmasının ardından mevcut yapılar boş kalmış ve kullanılmamıştır. Sonrasında Diyanet İşleri Başkanlığı‘nın kullanımına tahsis edilmiştir ancak Sanatoryum binasının da içinde yer aldığı parselin I, II ve III. derece doğal sit alanında kalmaktadır. Ayrıca, söz konusu binanın ve aynı parseldeki ahşap yapının tescilli yapı oldukları, 2011 yılında yürürlüğe giren 1/5000 ölçekli imar planında da doğal sit alanı içinde kalan mevcut yapıların, mevcut fonksiyonu dışında sadece sağlık eğitimine hizmet edecek birimlerin yer alabileceğinin ve bu alanlarda yeni yapılaşmaya izin verilmeyeceğinin belirtilmektedir. Ancak, bu plan İstanbul 8. İdare Mahkemesi‘nin kararıyla iptal edilmiş olup iptal edilen planın yerine hali hazırda mevcut bir koruma imar planı bulunmaktadır. Plan yapım süreci ise devam etmektedir. 

Bunlara ek olarak, Sanatoryumun bulunduğu alan Prens Adaları iklimi ve orman havzası nedeniyle özgün özellikler barındıran ve yapılan tahsis işleminin söz konusu parselin iklim özellikleri ve Adalar ilçesindeki sağlık altyapısı ihtiyacı dikkate alındığında kamu yararına uygun olmadığı ileri sürülerek iptali istemiyle E. 2020/1609 esas numarası ile İstanbul 14. İdare Mahkemesi`nde görülen davada söz konusu tahsis işleminde mahkeme gerekçeli kararında "…Kültür ve Turizm Bakanlığı‘ndan görüş alınıp alınmadığına dair bilgi veya belgenin idare dosyasında bulunamadığının belirtildiği, dolayısıyla dava konusu tahsis işleminden önce ilgili Bakanlık‘tan izin veya görüş alınmadığı anlaşıldığından, ilgili Bakanlık‘tan izin alınmaksızın söz konusu taşınmazın eğitim merkezi olarak kullanılmak üzere Diyanet İşleri Başkanlığı‘na tahsis edilmesine ilişkin tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır…" hükümleriyle dava konusu işlemin iptaline karar vermiştir.

TMMOB Şehir Plancıları Odası

İstanbul Şubesi