Balçova ilçesi, Çetin Emeç ve Eğitim Mahallelerinde bulunan, İzmir-Çeşme Otobanı ile Hacı Ahmet Deresi arasında kalan bölgeye ilişkin onaylanan 1/5000 ölçekli Nazım İmar Planı Revizyonu ve 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planı Revizyonu nüfus öngörüsü, ayrılan sosyal ve teknik altyapı alanları yetersizliği, mevcut kamusal alanların azaltılması, plan kararları ve plan notlarının birbirleriyle örtüşmemesi yönüyle üst ölçekli plan kararlarına, yürürlükteki imar mevzuatına, kamu yararına, şehircilik ilkeleri ve planlama esaslarına aykırı olduğu tespiti üzerine İzmir 5. İdare Mahkemesi`nin 2021/870  Esas,  2022/816 Kararı ile söz konusu planlar 13.04.2022 tarihinde iptal edilmiştir. 

Dava sonucunda hazırlanan bilirkişi raporu ve Mahkeme kararında aşağıda belirtilen hususlar yer almaktadır:

• Söz konusu planlarda nüfus, %20 oranında artırılmış olmasına karşın bu artışı  şehircilik ilkeleri, planlama esasları ve kamu yararı açısından meşru ya da zorunlu kılacak analiz ve hesaplamalara Plan Raporunda yer verilmemiş olduğu, bu durumun 1/25000 ölçekli Çevre Düzeni Planı kararlarına aykırı olduğu,

• Söz konusu planların, kişi başına düşen asgari standartları sağlamaktan uzak olduğu, dolayısıyla plan kararlarıyla öngörülen donatı alanlarındaki artışın "revizyon" gerekçesini karşılar nitelikte olmadığı,

• Dava konusu imar planı ile kamu mülkiyetine konu olabilecek kullanım karalarının bir önceki plana göre azaltıldığı,

• Mülkiyet dokusu ve yapılaşma koşullarının bütünüyle yenilenmesini öngören bir imar planında hangi alanda ticaret kullanımının yer seçeceği konusunun plan kararlarıyla belirlenmesi gerektiği, bu nedenle de konut alanlarında zemin katlarda ticaret yapılmasını öngören plan notunun şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına, plan tekniğine ve kamu yararına aykırı olduğu,

• Planlama alanı içerisinde yer alan ve alana ilişkin ilk 30/10/1981 tarihli imar planlarından itibaren kamu mülkiyetine konu olacak şekilde (alanın batısında) "Eğitim Tesis Alanı (Ortaokul)" ve (alanın kuzeyinde) "Hastane Alanı" şeklinde planlı olan, parsellerin özel mülkiyette bulunmasının ve bugüne kadar kamu eline geçmemiş olan alanların "Özel Eğitim Tesisi" ve "Özel Sağlık Tesisi" olarak özel mülkiyete konu alanlar şeklinde planlanması için şehircilik ilkeleri, planlama esasları ve kamu yararı açısından meşru gerekçelerin bulunmadığı,

• Yaşanabilir kentsel çevreler için taşıt yollarında kabul edilebilir en yüksek eğimin %17 olduğu, ancak 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planı Revizyonunda bu eğimin bazı noktalarda %26`ya ulaştığı,

ifade edilmiştir.

Son yıllarda onaylanan plan revizyonlarında da sık sık  öngörülen yoğunluk artışının çözüm olmadığı, bu durumun var olan sorunları derinleştirmekten öteye gidemeyeceği bilinen bir gerçektir. Açılan davalar sonucunda Mahkemelerce yukarıda ifade edilen benzer gerekçelerle plan/plan revizyonları iptal  edilmektedir. Kamu idarelerince hazırlanan ve/veya onaylanan planların, ilgili mevzuatların yanı sıra şehircilik ilkeleri, planlama esasları ve kamu yararı esasına dayanması gerektiğini, sağlıklı ve yaşanabilir kentlerin ancak bu ilkeler doğrultusunda oluşabileceğini  her defasında hatırlatıyor ve söz konusu planların Mahkeme kararlarında belirtilen hususlar doğrultusunda hazırlanması konusunda başta İzmir Büyükşehir Belediyesi olmak üzere tüm İlçe Belediyelerini sorumluluk almaya davet ediyoruz.  

Saygılarımızla.

TMMOB Şehir Plancıları Odası İzmir Şubesi