FELAKETE DÖNÜŞEN DOĞA OLAYLARINDA GELİŞTİRİLMEYEN ALTYAPI SİSTEMLERİNİN PAYI NEDİR?
Gündelik yaşamımızı sürdürürken çeşitli kamusal hizmet sunumlarına ihtiyaç duyarız. Bunların başında ise altyapı hizmetleri gelmektedir. Kentsel teknik altyapı; ulaşım, içme suyu, kanalizasyon, elektrik, doğalgaz, haberleşme, telekomünikasyon, atık yönetimi gibi kamusal hizmetleri kapsar. Peki sık sık deprem, sel, heyelan, kuraklık, yangın gibi doğal afet risklerinin etkisinde olan ülkemizde kentsel altyapı, yaşadığımız sorunların neresinde?
Hızlı kentleşme ve nüfus artışı ile birlikte kentsel altyapı sistemlerinde ortaya çıkan yetersizliklerin ve hatalı idari kararların, doğal afetlerin felaketlere dönüşmesine ve felaketlerin etkilerinin daha fazla hissedilmesine neden olduğunu ne yazık ki hepimiz korkunç tecrübelerle yaşadık ve yaşamaya devam ediyoruz.
6 Şubat Depremleri`nde demiryolu, havayolu ve karayolu ulaşım sistemlerinin çöktüğü, GSM operatörlerinin hizmet veremediği, bir de üstüne bant daraltılması kararıyla internete erişimin kısıtlandığı, içme suyu, doğalgaz ve elektrik kesintileri ile tüm bölge vatandaşlarının etkilendiği daha birçok temel altyapı sorunları ile yüzleşmek zorunda kaldık.
Bugün bölgede, barınma ihtiyacı duyan veya barınabilmelerine rağmen içme suyu, elektrik, tuvalet, kanalizasyon, temizlik, ısınma, ulaşım ve haberleşme gibi temel hizmetlere erişemeyen milyonlarca yurttaş var. Altyapı bileşenlerini etkileyen sel, heyelan, barınma alanlarındaki altyapı ve yerleşme sorunları ile tetiklenen yangın risklerinin yanında moloz döküm, gömü, geri dönüşüm ve diğer atık yönetimi eksiklikleri ile ortaya çıkan toplumsal sağlık krizi gibi birçok sorun kümesi bulunmaktadır.
Vatandaşlarımız kritik altyapı sorunları ile yüzleşirken, sağlık koşullarından, yaşam alanlarından ve geleceklerinden endişe ederek yaşamaya çalışıyor. Peki deprem vergilerinin bile "altyapı projelerine" harcandığı beyan edilmesine rağmen, neden bu altyapı felaketlerini yaşadık ve yaşamaya devam ediyoruz?
Tüm bu yaşananların merkezinde, aslında bir kamu hizmeti olan kentsel altyapı hizmetlerinin; özelleştirilmesi ve taşeronlaştırılması, alınan kararların planlamadan bağımsız, kamu yararı, toplumsal ihtiyaçlar ve toplumsal hizmet adaleti gözetilmeden yapılması, yapılan uygulamaların denetleme ve bakım mekanizmalarından uzaklaşması bulunmaktadır.
Ülkemiz mega altyapı projeleri ile büyük afet risklerine hazırlıksızlık ikilemine sıkışmıştır.
Yapılması gereken; deprem bölgesi başta olmak üzere, mevcut kentsel altyapı sistemlerinin eksikliklerinin acilen giderilmesi, olası afetler karşısındaki kırılganlıklarının tespit edilmesi, risk düzeyine göre gerekli güçlendirmelerin veya yenilemelerin ivedilikle tamamlanmasıdır.
Kentsel altyapı hizmetlerinin şehirlerin nüfus ve gelişim ihtiyaçlarına göre doğru bir şekilde ve olası tüm riskler gözetilerek; planlanması, tasarlanması, kullanılacak teknolojilerin, malzemelerin ve yöntemlerin çevresel özellikler, doğal değerler ve teknolojik/mühendislik yetilerinin öncülüğünde dikkatli bir şekilde seçilmesi, uygulanması, denetlenmesi ve bakımının yapılması yaşamsal bir ihtiyaçtır!
Kamusal yararı gözeten altyapı planlama çalışmasıyla yaşam alanlarımızın her doğa olayında enkaza dönüşmesini engellemek mümkündür.
Planlamaya sahip çıkmak, yaşam alanlarımıza, yaşama sahip çıkmaktır!
