Yeni bin yılın başlangıcında yoksulluk toplumsal bir sorun olarak gündemimizde önemli bir yer tutuyor. Gelir dağılımındaki adaletsizliğin derinleşmesine ve refah devleti uygulamalarının zayıflatılmasına paralel olarak (kentsel) yoksulluğun boyutlarının artması ve çeşitlenmesi, küreselleşmenin ya da diğer bir anlatımla yeni dünya düzeninin bugün en somut sonuçlarından birisi olarak karşımızda duruyor. Bu gelişmeler, yoksulluk sorununu, hem akademik çevrelerin hem de siyasa yapıcıların önemli gündemlerinden birisi haline getirmiş bulunuyor. Bu konuda yapılan çalışmaların sayısı hızla artarken, gerek ulusal gerekse de uluslararası düzeylerde çeşitli kuruluşlar yoksulluk sorununun toplum üzerindeki olumsuz sonuçlarını hafifletmeye yönelik siyasa önerileri ile ortaya çıkıyorlar. Yoksulluk sorununa uzun süreler duyarsız kalan Dünya Bankası gibi kuruluşlar bile, kendi kaygıları çerçevesinde, yoksulluk sorununa ilişkin bir gündemin oluşturulmasına katkıda bulunuyor.

Yoksulluk ve yarattığı sorunlar giderek ağırlaşırken, başta büyük kentler olmak üzere kemler, bu sorunun yoğunlaştığı ve somutlaştığı mekanlar olarak karşımıza çıkıyor. Gelecek yıllarda yoksulluk ve yarattığı sorunların kentleri öncekinden çok daha dramatik boyutlarda bir krizin içine itmesi kaçınılmaz görünüyor. Büyük kentler bir yandan zengin gettoları ile yoksul gettolarının oluşturduğu bir çelişki yumağı haline gelirken, gerek kentsel hizmetler, gerek yaşam düzeyi, gerekse de mekan standartları açısından birbirinden yalıtılmış bu mekanlar arasındaki fark giderek açılmaktadır. Söz konusu tüm bu eşitsizlikler ve parçalanmanın kent planlama açısından da önemli sonuçlarının olacağı açıktır. Çalışma nesnesindeki bu değişimleri görmezden gelen ve yoksulluğun giderek derinleşmesi karşısında sosyal adalet temelli bir yaklaşımı ön plana çıkaramayan bir planlama pratiğinin meşruiyetinin sorgulanması kaçınılmazdır.

Plancıların kent sorunlarına yaklaşımlarının ve önerdikleri çözümlerin değişen ve derinleşen bu çelişkiler ve eşitsizlikler karşısında yeniden düşünülmesi gerekiyor. Kentsel hizmetlerin sunumundan, plan önceliklerine, gecekondu konusunda takınılacak tavırdan, mevcut kent dokusunun dışına kaçmaya başlayan varlıklı kesimlerin konut alanlarına kadar uzanan geniş bir alanda plancıların nasıl bir tutum takınacaklarının gözden geçirilmesi bir zorunluluk haline gelmiş bulunuyor.

8 Kasım Dünya Şehircilik Günü nedeniyle düzenlenecek olan "Yoksulluk, Kent Yoksulluğu ve Planlama" konulu 26. Kolokyum, sözünü ettiğimiz bu yeniden düşünme sürecine bir katkı yapmayı hedeflemektedir. Bu çerçevede sunulacak bildirilerin bir yandan kentsel yoksulluk sorununun çeşitli boyutlarını irdelemesi hedeflenirken, yapılacak tespitlerin kent planlama açısından sonuçlarım da ortaya koyması temel beklentilerden birisidir. Kolokyumda sunulacak çalışmaların aşağıda tanımlanan tartışma konulan ile ilişkilendirilmesi beklenmektedir.

Yoksulluğun Tanımlanması

Yoksulluk, bugün basit bir biçimde tanımlanabilecek bir sorun olmanın ötesine geçmiştir. Yoksulluğun bir yandan derinleşirken diğer yandan da çeşitlenerek yeni biçimlerinin ortaya çıktığı son yıllarda, bu sorunun tanımlanmasına ilişkin farklı yaklaşımlar geliştirilmeye başlanmıştır. Kısaca, son yıllarda geliştirilen yeni kavramlarla yoksulluk kavramının yeni boyutlar eklenerek daha da zenginleştirildiği görülmektedir. Bu nedenle, kolokyumda tüm bu yeni tartışma ve yaklaşımları da kapsayacak biçimde genel bir yoksulluk tartışmasının yapılması gerek kolokyum sırasında gerekse kolokyum sonrasında kent planlama meslek alanında yürütülecek tartışmalara olumlu katkı yapacaktır.

Kent Yoksulluğuna İlişkin Kuramsal Yaklaşımlar

Kent Planlama kuram ve pratiğinin kentsel yoksulluğun giderilmesi ve kentsel sosyal adaletin sağlanması için girişeceği çabalar, kaçınılmaz olarak kent yoksulluğu olgularının kavramsal ve kuramsal düzeylerindeki çözümlerinden başlayacaktır. Bu nedenle Kolokyumun önemli tartışma konularından birisi kent yoksulluğunun, tarihsel bir perspektif içinde, gelişiminin, değişen anlamlarının ve bu sorunun nedenlerinin incelenmesi olacaktır.

Kent Yoksulluğuna İlişkin GörgüI Çalışmalar

Yoksulluk ve bunun kent bağlamında ele alınışına ilişkin çalışmalar son yıllarda giderek artan bir biçimde hız kazanmış bulunuyor. Başta akademik çevreler ve siyasa yapıcılar olmak üzere pek çok kurum, kuruluş ve hatta sivil örgütler, kentsel yoksulluk sorununa ve bu sorunun kimi zaman çözümüne kimi zaman ise sonuçlarının katlanılabilir kılınmasına ilişkin çalışmalar yürütmektedir. Ne var ki tüm bu çaba ve çalışmaların üzerinde anlaştıkları ortak bir yoksulluk tanımı olmadığı gibi, sorunun nedenleri ve çözüm için benimsenen politik yaklaşımlarda da bir ortaklaşmaya rastlanılamamak- tadır. Tüm bu yaklaşımlar doğrultusunda yapılmış görgül (ampirik) çalışmaların sonuçlarının hem kendi içlerinde hem de karşılıklı olarak değerlendirilmesi konunun farklı boyutları ile tartışılmasına olanak verecektir. Bu nedenle 26. Dünya Şehircilik Günü Kolokyumunda çeşitli kemler özelinde yapılmış yoksulluk araştırmalarının ve çalışmalarının yer alması hedeflenmektedir.

Planlama Kurumu ve Kent Yoksulluğu

Planlamanın, salt fiziksel gelişmenin denetlenmesi ve yapılaşma koşullarının belirlenmesinden ibaret olarak değil, kentsel gelişme ve dönüşüm süreçlerinde oluşan zenginliğin kamu yararına yeniden dağıtımını da kapsayan bir kurum olarak algılanması kent yoksulluğu ile planlamayı kaçınılmaz bir biçimde ilişkili kılmaktadır. Böyle bir kavrayışta planlama eyleminin; yoksulluğun üretilmesi. dönüştürülmesi ve yoksulluğun önlenmesi, kamusal hizmetlerin ve kamusal alanların örgütlenmesi konularındaki rolü ve sorumluluğu önemli bir tartışma alanı olarak belirginleşmektedir.

Yukarıda kısaca özellenen dört ana tartışma ekseni etrafında, 26. Dünya Şehircilik Günü Kolokyumunda sunulacak bildirilerin şu konular etrafında sunulması beklenmektedir.

• Yoksulluk Sorununun Tanımlanması ve Sorunun Ekonomik ve Siyasal Süreçlerle İlgisi

• Kem Yoksulluğunun Tanımlanması

• Kem Yoksulluğunun Değişen Anlamlan/Boyutlan

• Kır Yoksulluğu ve Kente Göç

• Göç ve Kentsel Yoksulluk

• Kem Yoksulluğu ve Devlet

• Kem Yoksulluğu. Geçinme Stratejileri ve Aile Stratejileri

• Kem Yoksulluğunun Mekansal Boyutu

• Kemlerin Parçalanması ve Gettolaşma Eğilimleri

• Gecekondu Sorunu ve Yoksulluk

• Karşılaştırmalı Kent Yoksulluğu Çalışmaları

• Kem Yoksulluğu ve Suç

• Kent Yoksulluğu: Sınıf, Toplumsal Cinsiyet, Etnik Boyutları

• Orta Sınıfların Yoksullaşma Dinamikleri

• Yoksulluğun Üretilmesi ve Dönüştürülmesinde Planlamanın Rolü

• Planlama ve Sosyal Adalet Sorunu

• Yoksulluk ve Yerel Yönelimlerin Rolü

• Kem Yoksulluğu ve Konut Sorunu

• Kentsel Altyapı/Hizmet Yoksulluğu

BİLİM KURULU

Prof. Dr. İsmet Vildan ALPTEKİN (Mimar Sinan Üniversitesi)

Prof Dr. Korkut BORATAV (Ankara Üniversitesi)

Prof Dr. Fiilin BÖLEN (İstanbul Teknik Üniversitesi)

Prof Dr. Seniha ÇELÎKHAN (Gebze Yüksek Tek. Enst.)

Yrd. Doç. Dr. Erol DEMİR (Ankara Üniversitesi)

Doç. Dr. Feral EKE (Gazi Üniversitesi)

Prof Dr. Fikret ŞENSES (Orta Doğu Teknik Üniv.)

Yrd. Doç. Dr. Rahmi ERDEM (Selçuk Üniversitesi)

Prof. Dr. Sema ERDER (Marmara Üniversitesi)

Prof. Dr. Melih ERSOY (Orta Doğu Teknik Üniv.)

Prof. Dr. Sezai GÖKSU (Dokuz Eylül Üniversitesi)

Prof. Dr Zekai GÖRGÜLÜ (YıldızTeknik Üniversitesi)

Doç. Dr. Baykan GÜNAY (Orta Doğu Teknik Üniv.)

Doç. Dr. Oğuz İŞIK (Orta Doğu Teknik Cnıv.)

Prof. Dr. Şule KARAASLAN (Gazi Üniversitesi)

Prof. Dr. Orhan KUNTAY (Gazi Üniversitesi)

Prof. Dr. İzzettin ÖNDER (Ankara Üniversitesi)

Prof Dr. Akın SÜEL (İzmir Yüksek Tek. Enst.)

Doç. Dr. Tarık ŞENGÜL (Orta Doğu Teknik Cnıv.)

Prof. Dr. Hüseyin-YURTSEVER

DÜZENLEME KURULU

Osman BALABAN -TMMOB Şehir Plancıları Odası

Dr. Fatma ERDOĞAN ARAŞ - Gazi Üniversitesi

Bahar ARABACI - İller Bankası Genel Müdürlüğü

Dr. Hülya YAKAR - Yıldız Teknik Üniversitesi

Dr. Hami YILDIRIM, Yasemin ÇAKIRER - Selçuk Üniversitesi

Prof Dr. Güven BİLSEL- Erciyes Üniversitesi

Şükrü AŞÇI - GAP BKİ Başkanlığı

Deniz ÇAĞLAYAN - Özürlüler İdaresi Başkanlığı

Ayşe SÜMEN -TOKİ Başkanlığı

Mehmet GÜRKAN - Kültür Bakanlığı

İsmail ALACA - ÖÇK Kurumu Başkanlığı

Prof Dr. Fiilin BÖLEN - İstanbul Teknik Üniversitesi

Prof Dr. Sezai GÖKSU - Dokuz Eylül Üniversitesi

YÜRÜTME KURULU

Osman BALABAN

Nevzat CAN

Aynur Yasemin ÇAKIR

Erhan DEMİRDİZEN

Yaser GÜNDÜZ

Tolga LEVENT

  Kolokyum programı ekte yer almaktadır.