Gökçek döneminde hazırlanan ve Ankara`nın dört bir tarafını hızla imara açarak rant elde etme amacı taşıyan planlama faaliyetlerinden biri olan ve iptal edilen 2038 Ankara Çevre Düzeni Planına dayanarak hazırlanan Kuzeybatı Ankara ve Belören İmar Planları Odamızın açtığı davalar sonucunda iptal edilmiştir.
Kuzeybatı Ankara Planlama Bölgesine ait 1/25.000 ölçekli Nazım İmar Planı Revizyonu ve bu kapsamda gündeme gelen, Eryaman konut bölgesinin kuzeyinde bulunan Belören mevkiinde konut gelişimi öneren planlar odamızın açtığı davalar sonucunda, Ankara 11. İdare Mahkemesi`nin 2020/1523 ve 2020/1522 sayılı kararları ile şehircilik ilkelerine, planlama tekniklerine, imar mevzuatına ve kamu yararı ilkesine aykırı bulunarak iptal edilmiştir.
Kuzeybatı Ankara Planlama Bölgesine ait 1/25.000 ölçekli Nazım İmar Planı Revizyonu
21.11.2018 tarih ve 1828 sayılı Ankara Büyükşehir Belediyesi meclis kararı ile onaylanan 1/25.000 ölçekli Kuzeybatı Ankara Nazım İmar Planı ve itirazlar neticesinde 13.03.2019 tarih ve 326 sayılı meclis kararı ile Kuzeybatı Ankara Planlama Bölgesine ait 1/25.000 ölçekli nazım imar planı revizyonunda yapılan değişiklikler Odamız tarafından dava konusu edilmiştir.
2023 Başkent Ankara Nazım İmar Planı`nda, davaya konu planın yer aldığı alanlar; konut ve çalışma alanları ile orman ve tarım alanları olarak belirlenmiştir. Dava konusu planda 1500 hektar büyüklüğünde üniversite alanı ve Askeri Yasak Bölge (AYB) öngörülmüş; ancak üniversite kampüs alanı öngörüsünün ne tür bir yükseköğretim alanı gereksinimine istinaden önerildiği belirsiz bırakılmıştır. Üniversite kampüs alanı önerisinin herhangi bir mekansal stratejiye dayandırılmadığı, erişilebilirlik açısından yoksun olduğu, mevcut kentsel altyapı üzerinde baskı yaratacağı ve yetersiz kentsel altyapı koşulları nedeniyle alanın bu kentsel gelişimden olumsuz etkileneceği dava konusu planın iptal gerekçelerinden biridir.
Çevre yolu kuzeyinin ağırlıklı olarak sanayi, depolama, lojistik merkezler, kentsel çalışma ve servis alanları üzerinden gelişimi öngörülmekteyken, plan değişikliğiyle konut alanları ve Ticaret+Turizm+Konut alanları önerilmiştir. 2023 Başkent Ankara Nazım İmar Planı`nda yapılaşma öngörülmemiş, yerinde yapılan incelemeler neticesinde de yapılaşma kurgusu olmayan bölgelerin, "Çok Seyrek Yoğunluklu Öneri Gelişim Alanı", "Gelişmesi Kayıt Altına Alınacak Alanlar", "Özel Proje Alanı" olarak; tarım ve orman alanlarının ise "Mevcut Konut Alanı" ya da "Gelişme Alanı" (121-250 kişi/ha) olarak belirlendiği tespit edilmiştir.
Davaya konu olan Kuzeybatı Ankara Planlama Bölgesi`ne ait 1/25.000 ölçekli nazım imar planı revizyonu, 2023 Başkent Ankara Nazım İmar Planının temel gelişim stratejilerine ve gelişim denetimi yaklaşımı ile uyumlu değildir. 2023 Başkent Ankara Nazım İmar Planı`nın sanayi alanları ile eğitim ve AR-GE alanları arasında mekansal bir bütünlük kurgulanmaktadır. Ancak plan değişikliği ile önerilen üniversite alanı ve sanayi gelişimi arasında herhangi bir bütünlük ilişkisi bulunmamaktadır. Aksine, 2023 Başkent Ankara Nazım İmar Planı`nın temel stratejilerinden biri olan sanayi-üniversite-AR-GE bütünlüğü ortadan kaldırılmaktadır.
Dava konusu plan değişikliği, kentin çekirdek alanının içine uzanan Atatürk Orman Çiftliği alanı ile bütünleşen, kent çeperini saran ağaçlandırılmış yeşil alan kurgusunu, öneri konut gelişimi ile bozmakta ve kent çeperinde yeni konut gelişiminin önünü açmaktadır. Ayrıca, 2023 Nazım İmar Planında yapılaşma kararı bulunmayan ve seyrek yoğunluklu konut gelişim alanı olarak belirlenmiş alanlarda, dava konusu plan ile yoğunluk arttırıcı planlama kararları verilmiştir. Çalışma ve yaşam alanları arasında işlevsel bütünlük ve sürekliliğin göz ardı edildiği, 1/25.000 ölçekli planlama çalışmasından beklenen stratejik kurgu bütünlüğünü ortaya koymadığı, kent bütünü ile kent-alt parçası arasında mekansal niteliği arttıran bir iyileştirmenin yapılmadığı açıkça görülmektedir.
Belören Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Proje Alanı 1/5000 ve 1/1000 ölçekli İmar Planları
Kuzeybatı Ankara Planlama Bölgesine ait 1/25.000 ölçekli Nazım İmar Planı Revizyonunun müdahalelerinden biri de Belören mevkiinde yer alan konut gelişimidir.
Ankara Büyükşehir Belediyesi 2017 yılında Belören`de bir dizi "Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Proje Alanı Sınırı" ilanı gerçekleştirmiş ve ardından 3 Etap halinde 1/5000 ve 1/1000 ölçekli İmar Planları hazırlamıştır. Söz konusu kararlara karşı Odamızın hukuki mücadeleyi sürdürmesi ile farklı mahkemelerden çok sayıda iptal kararı verilmiştir.
2018 yılında alınan bir dizi meclis kararı ile söz konusu alanlar öncelikle "Arsa Üretim Alanı" olarak ilan edilmiş, ardından da arsa sahipleri ile Büyükşehir Belediyesi arasında bir protokol imzalanması şartı getirilmiştir. Protokol kararıyla, alanda 2018 Aralık ve 2019 Ocak aylarında 1/5000 ölçekli Nazım ve 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planları onaylanmıştır. Söz konusu planlar, 2017 yılında onaylanan planlar ile benzerlik göstermekte olup, alanda nüfus ve yoğunluğun gerekçesiz bir şekilde artırılması ve planlama sürecinin hukuksuz bir protokole dayandırılarak yürütülmesi nedenleriyle tarafımızca mahkemeye taşınmıştır.
2018 ve 2019 yılında Belediye tarafından 3 etap halinde hazırlanan imar planları "kentsel sorunlara ilişkin bilimsel ve nesnel gerekçeye dayanmadığından ötürü" ve "üst kademe planlara ve planların hükümlerine, bölge şartlarına, şehircilik ilkeleri, planlama esasları ve imar mevzuatı ile eşitlik ilkesine aykırı olduğu" gerekçeleriyle ilgili mahkeme tarafından iptal edilmiştir. Bu süreç içerisinde bölgeye ilişkin Kuzeybatı Ankara Planlama Bölgesine ait 1/25000 ölçekli nazım imar planı revizyonu hazırlanmış olup, Belören mevkiinde yürürlükte olan üst ölçekli plan kararlarında herhangi bir yapılaşma öngörülmemiş olmasına rağmen "Mevcut Konut Alanı" olarak tanımlanmıştır.
21.11.2018 tarih ve 1828 sayılı Büyükşehir Belediyesi meclis kararı ile onaylanan 1/25000 ölçekli Kuzeybatı Ankara Nazım İmar Planı`nda söz konusu alan "gelişme konut alanı" olarak tanımlanırken; itirazlar üzerinden 13.03.2019 tarih ve 326 sayılı meclis kararı ile yapılan değişiklik ile söz konusu alan 151-300 kişi/ha yoğunluklu "Mevcut yerleşim alanı" olarak plana işlenmiştir. Bilirkişi incelemeleri ve iptal kararı neticesinde; üzerinde yapılaşmanın olmadığı, tarım alanı ve mera olarak işlev görmesi gereken bir bölgenin "mevcut konut alanı" işlevinin gerçeği yansıtmadığı bir kez daha onanmıştır.
İklim krizi ile bizleri bekleyen ciddi su ve gıda krizleri varken, yöneticiler, kentlerin ekolojik dengesini korumayı gözeten bütüncül planlama yaklaşımlarını dikkate almalıdır. Kentlerimizin tarım arazilerini ve meralarını yutarak, nüfusun ihtiyacını değil rantı odağına alarak, kentlerimizi betona boğacak ve kentlerin ekolojik dengesinin bozulmasına neden olacak tüm planlama faaliyetlerinin takipçisi olacağımızı ve kentlerimizi ranta, talana karşı kamu yararı adına tüm alanlarda savunmaya devam edeceğimizi kamuoyuna saygı ile duyururuz.
TMMOB Şehir Plancıları Odası Ankara Şubesi
