9. TÜRKİYE ŞEHİRCİLİK KONGRESİ BİLDİRGESİ
TMMOB Şehir Plancıları Odası tarafından her beş yılda bir düzenlenen Türkiye Şehircilik Kongresi`nin dokuzuncusunu, bu yıl yoğun bir emek ve özverili bir hazırlık sürecinin sonunda, çok sayıda ulusal ve uluslararası katılımcının katkılarıyla düzenliyoruz. Meslek alanını etkileyen siyasal ve iktisadi süreçler ile birlikte şehircilik pratiklerinin değerlendirildiği, güncel sorun alanlarına dair çözüm önerilerinin tartışıldığı ve planlamanın tarihsel birikimle oluşmuş temel ilkeleri doğrultusunda yeni kavramların ve yeni yöntemlerin ele alındığı; tüm bu konulara dair kamusal bilgi üretilerek bir anlamda tarihe not düşüldüğü Kongremizin bu seneki ana başlığı "Planlamanın Birikimi, Zemini ve Ufku" olarak belirlenmiştir.
Ülkemizde planlama meslek alanının saygınlığı son yıllarda hiç olmadığı kadar tahrip edilmiş olsa da şehirleşmenin dolayısıyla ilk dönem planlama pratiklerinin temellerinin atıldığı bir coğrafyada yaşadığımızı belirtmek gerekir. İnsanlık tarihinin en önemli kırılma noktalarına ev sahipliği yapan bu topraklarda, planlama meslek alanı bu coğrafyanın şekillenmesinde, kültürel birikimin oluşmasında kritik bir rol almıştır. İnsanlık tarihinde önemli bir yeri olan Göbeklitepe`den, Neolitik Devrimin yeryüzündeki en önemli yerleşimlerden birisi olan Çatalhöyük`e kadar birçok kültür katmanının izlerinin bulunduğu ülkemizde, planlama tüm bu tarihsel ve coğrafi süreci anlamak için başvurulan en önemli meslek alanlarından biri olmuştur. İmparatorluklara ev sahipliği yapmış ülkemiz, ardından kurulan Cumhuriyet ile bilimin öncülüğünde çağdaş bir yaşamı inşa etmek üzere dünya üzerindeki devrimsel süreçlerden birini yaşamıştır.
Dünyada eşine az rastlanır bir tarihsel ve coğrafi geçmişe işaret eden bu uzun süreç; yarattığı zamansal ve mekânsal birikimler ile biz plancılara verimli bir zemin yaratmaktadır. Binlerce yıllık bir birikimi içeren bu sürecin her kırılma anında planlama meslek alanının rolü vardır. Bundan sonraki tüm süreçlerde de hiç şüphe yok ki planlama meslek alanı yine temel bileşenlerden biri olacaktır. Bu anlamda ülkemizin ve dünyamızın biçimlenmesinde geçmişte olduğu gibi günümüzde ve geleceğimizde de planlamanın önemli bir işlevi olacağı açıktır.
İçinde bulunduğumuz sürecin hem ülkemiz, hem dünyamız hem de mesleğimiz adına birçok olumsuzluğu barındırdığı ortadadır. Bugün kapitalizmin her koşulda daha fazla üretimi, tüketimi ve kar elde etmeyi hedefleyen, kamu yararına planlamayı reddeden mantığının bir sonucu olarak iklim krizi ile mücadele etmeye çalışıyoruz. Dünyamızda binlerce tür yok olmuş, onbinlercesi de yok olma tehlikesi ile karşı karşıyadır. İnsan sağlığı daha önce yaşanmamış yeni tehditler altındadır Yaşanan sürekli kriz durumlarından çıkış için her seferinde ilkel birikim yöntemlerine başvurularak geniş halk kitleleri yoksulluğa mahkum edilmektedir.
Ülkemizde de geniş kitleleri yoksulluğa sürükleyen, bir avuç sermayedarın mal varlıklarının artarak devam etmesini amaçlayan politikaların uygulayıcısı olan AKP iktidarı 20 yıldır ülkemizi yönetmektedir. Gelinen noktada ülkemiz ekonomik olarak güç kaybetmiş, toplum katmanları arasındaki eşitsizlik Cumhuriyet tarihinde hiç olmadığı kadar artmış, toplumun çok geniş bir kesimi açlıkla, yoksullukla mücadele eder duruma gelmiştir. Büyük oranda inşaata dayalı ekonomik gelişme modelini seçen, uluslararası piyasanın istekleri doğrultusunda tarımsal üretimin zorlaştırıldığı, yanlış kentleşme politikaları neticesinde tarım arazilerinin yok olduğu, kıyılarımızın, meralarımızın, ormanlarımızın rant uğruna tahrip edildiği, kamusal, doğal ve kültürel varlıklarımızın sermaye çevrelerine sunularak özelleştirildiği bu süreç özü itibari ile planlama meslek alanı ile doğrudan ilişkili olarak gerçekleşmiştir. Bir avuç varsılı daha fazla varlıklı hale getirmek uğruna kent toprağı yağmalanırken, doğal varlıkların yok olmasına sebep olan arazi kullanım kararları oluşturulurken, araçsallaştırılan ve özünden koparılan yine planlama meslek alanı olmuştur.
Tüm bu olumsuzluklara rağmen unutulmamalıdır ki; bu süreci tersine çevirmek için öncelikli olarak başvurulacak meslek alanlarından biri yine planlama olacaktır. Toplumun genel yararını odağına alan, doğal varlıkların korunmasını önceleyen, toplumun bir bütün halinde refahını amaçlayan bir anlayışla sürdürülen planlama mesleği, hem ülkemizin hem de dünyamızın kaderini değiştirecek araçlardan biri olacaktır. Meslek alanımıza dair tarihteki en eski örneklerin yaratıldığı, günümüzde hala izlerinin görüldüğü, ülkemizde köklü bir zemine ve birikime sahip olan planlamanın geleceğimizi de biçimlendirme noktasında en önemli araçlardan biri olacağı açıktır.
İçinde bulunduğumuz bu süreçte eşitlikçi, kamucu, beraber yaşadığımız tüm canlı ve cansız varlıklara saygı ekseninde biçimlenmiş bir yaşamı kurma hedefi ile şekillenen anlayışı hayata geçirmemizin oldukça önemli bir ihtiyaç olduğu ortadadır. Bu noktada 9.Türkiye Şehircilik Kongresi`ni, bu anlayışı hakim kılmak üzere yürütülen mücadele alanlarına katkı sunacak önemli bir çaba olarak değerlendiriyoruz.
Bu çaba sonunda şekillenen Kongre programı kapsamında, yapacakları sunumlar ve yürütecekleri tartışmalarla değer katacak olan tüm panelist, moderatör ve konuşmacılara; Bilim Kurulu ve Yürütme Kurulu`nda yer alarak katkı sunan tüm meslektaşlarımıza; bu kongrenin her aşamasında sundukları emek ve katkılardan dolayı Yıldız Teknik Üniversitesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümüne teşekkür ederiz. Bunun yanında Odamıza güç veren tüm çalışma arkadaşlarımıza Kongre süreci boyunca gösterdikleri yoğun emek için şükranlarımızı sunarız.
Ülkemizin barındırdığı tarihi ve coğrafi geçmiş, biz plancılar için zengin ve sağlam bir zemini, ilmek ilmek örülmüş bir birikim ile bizlere sunmaktadır. Yapmamız gereken meslek alanımızı etik ilkeler çerçevesinde hak ettiği aydınlığa taşımaktır.
Aydınlık günlere inancımız tamdır. Gelmekte olan güzel günler artık hiç olmadığı kadar yakındır.
Mesleğimiz, ülkemiz ve dünyamız adına gelecek güzel günlere olan inancımızla, siz değerli meslektaşlarımıza hoş geldiniz diyor, kongrenin üretken ve verimli bir tartışma ortamı sunmasını diliyoruz.
