YÜRÜTMENİN DURDURULMASI
TALEPLİDİR
DANIŞTAY 6. DAİRESİ BAŞKANLIĞI‘NA
14.05.2010/69956
DAVACI : TMMOB Şehir Plancıları Odası (Antalya Şubesi)
VEKİLİ : Av. Koray CENGİZ
DAVALI : Kültür ve Turizm Bakanlığı
DAVA KONUSU : Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından 15.12.2009 tarihinde onaylanan; Antalya Kemerağzı-Kundu Kültür ve Turizm koruma ve Gelişim Bölgesi kapsamında 1/25000 ölçekli (1.Etap) Çevre Düzeni Planı Revizyonu, 1/5000 ölçekli (1.Etap) nazım imar planı, (Kemerağzı-Kundu ve Güzeloba kısımlarına ilişkin) 1. Etap 1/1000 ölçekli uygulama imar planlarının öncelikle yürütmesinin durdurulması ve takiben iptaline karar verilmesi talebidir.
BİLDİRİM TARİHİ : 1/25000 ve 1/5000 ölçekli planlar yönünden 19.03.2010 tarihinde, 1/1000 ölçekli uygulama imar planının Kemerağzı ve Kundu kısmı yönünden 17.03.2010 tarihinde, Güzeloba kısmı yönünden ise 28.03.2010 tarihinde zımni red kararları oluşmuştur.
DAVA AÇMA EHLİYETİ YÖNÜNDEN
Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) Şehir Plancıları Odası, 6235 ve 3458 sayılı yasalara göre kurulan TMMOB‘ye bağlı, kamu kurumu niteliğinde bir meslek örgütü olup, alanına ilişkin tek meslek odasıdır.
Kanun, oda tüzüğü ve ilgili yönetmeliklerde belirtildiği gibi Şehir Plancıları Odası, mesleğin ve meslektaşların hak ve çıkarlarını korumak, şehir planları ve uygulamalarının, planlama esaslarına, şehircilik ilkelerine ve kamu yararına uygun yapılmasını denetlemek, bu konudaki eksiklikleri, yanlışlıkları ortadan kaldırmak için gerekli çalışmaları yapmakla yükümlüdür.
TMMOB Şehir Plancıları Odası ilgili bakanlık, kamu kurumları, belediyeler ve diğer kuruluş ve makamlarla ilişki içerisinde ülkemizin sağlıklı ve düzenli kentleşmesi, kent planlarının şehircilik esaslarına ve meslek ilkelerine uygun yapılması için; yazışma, görüşme girişimleriyle düzeltilmesini başaramadığı hatalı plan, karar ve uygulamaları yargıya götürmekte, yargı yoluyla çabalarını sürdürmektedir.
TMMOB Şehir Plancıları Odası, kurulduğu günden bu yana, kanunlara, şehircilik bilimine ve kamu yararına aykırı olan plan ve uygulamalara karşı mücadelesi çerçevesinde gerektiğinde yasal süreçleri de izleyerek görevini yerine getirmekle yükümlüdür ve somut davayı da bu nedenle açmaktadır.
USUL YÖNÜNDEN
İptali istenen planlar esasen davalı Bakanlığın tek bir idari işlemi ile 15.12.2009 tarihinde onaylanmış planlar olup ölçekleri farklı olmasına rağmen aynı planlama alanı için yapılmış ve onaylanmış planlardır. Aynı alanı ilgilendiren bu planların her biri için ayrı ayrı dava açmak yerine, farklı ölçeklerdeki bu plan değişikliklerinin, takdir sayın Dairenize ait olmak üzere, aynı davada iptalinin istenebileceği düşünülmektedir. Kaldı ki aynı alanı ilgilendiren bu farklı ölçekteki planlara ayrı ayrı dava açılsa dahi bu davaların birlikte incelenmesi gerekeceği ortadadır. Bu nedenle aynı davada ele alınması kanımızca dava ekonomisinin de bir gereğidir.
Öte yandan iptali istenen planlar davalı Bakanlık tarafından aynı tarihte ve tek bir idari işlem ile onaylandığı gibi söz konusu planların açıklama raporu ve plan notları da ortaktır. Böylesine bir birliktelik içinde onaylanan planların kanımızca birlikte değerlendirilmesi zaruridir.
Planların onaylanması tek bir idari işlem dahi olsa, ölçekleri farklı olduğundan askıda ilan edilme süreçleri farklı gerçekleşmiştir. Buna göre, /25000 ölçekli (1.Etap) Çevre Düzeni Planı Revizyonu ve 1/5000 ölçekli (1.Etap) nazım imar planı 19.12.2009 - 18.01.2010 tarihleri arasında Antalya Büyükşehir belediye Başkanlığında, 1. Etap 1/1000 ölçekli uygulama imar planının Kemerağzı ve Kundu kısmı 16.12.2009-16.01.2010 tarihleri arasında Aksu Belediyesinde, Güzeloba kısmı ise 26.12.2009- 27.01.2010 tarihleri arasında Muratpaşa Belediyesinde, askıya çıkartılmıştır.
Askıdaki planlara karşı askı süresi içerisinde ayrı ayrı tarafımızdan itiraz edilmiş ancak itirazlarımıza cevap verilmemek suretiyle zımni red kararı oluşmuştur.
DAVANIN ESASI HAKKINDAKİ AÇIKLAMALARIMIZ
Öncelikle belirtmek gerekir ki davalı İdare tarafından daha önce 09.11.2007 tarihinde aynı bölgeye ilişkin olarak onaylanan 1/25000 ölçekli Çevre Düzeni Planı, 1/5000 ölçekli Nazım İmar Planı ve 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planlarının iptali ve yürütmesinin durdurulması istemiyle Danıştay 6. Dairesi‘nin 2008/2001 E., sayılı dosyası ile iptal davası açılmış ve bahsi geçen planların yürütmesinin durdurulmasına karar verilmiştir.
Plan açıklama raporunda, ilgili davada iletilen bilirkişi raporunda bahsi geçen hususlar değerlendirilerek planların hazırlandığı belirtilmekte ise de buna uygun şekilde hazırlanmadığı anlaşılmaktadır. Planların incelenmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir:
A) AÇIKLAMA RAPORU YÖNÜNDEN GEREKÇELER:
1 - Açıklama raporundaki 3.2 plan kararlarında 5.maddesinde, turistik tesis alanları ile Günübirlik alanların fonksiyon ayırım çizgisi ile ayrılması ve turistik tesis alanın emsalinin bu iki kısım üzerinden hesaplanabileceği ancak parselin sahil şeridinin ikinci bölümünde kalan kısmında bu emsal hesabının %20‘sinin kullanılabileceği ve kalan yapılanma hakkının bundan sonra kullanılması gerektiği belirtilmektedir.
Bu maddeyle turistik tesis alan emsalinin tüm parselden hesaplanması, daha fazla bir toplam inşaat alanının oluşması ve bu oluşan emsalin %20‘sinin günübirlik alanda kullanılması söz konusudur. Oysaki, Günübirlik alan olarak planlı alanda bu alanın %20‘lik yapılaşma hakkı bulunmaktadır. Bu da İmar Planına, Kıyı kanunu ve yönetmeliğine aykırı bir emsal artışının söz konusu olduğunu göstermektedir.
2 - Açıklama raporundaki 3.2 plan kararlarında 8/b maddesinde; yukarıda bahsi geçen davada düzenlenen bilirkişi raporunda da belirtildiği üzere 12700 ada güneyinde yer alan alanda kısmı yapılaşmanın olmadığı ve Günübirlik kullanımların, yeşil alan olarak değiştirilmesi gerekmektedir.
Bu maddede Bakanlık tarafından, Muratpaşa Belediyesi‘nin 29.06.2007 tarih ve 5669 sayılı yazısıyla Antalya Büyükşehir Belediye Meclisinin 12.11.1993 tarihli ve 349 sayılı kararı ile onaylanan 1/1000 ölçekli planlara istinaden, 12700 ada 2, 6, 7, 10 no.lu parseller ile 2107 no.lu parselin kısmi yapılaşma kapsamında kaldırıldığının bildirildiği belirtilmektedir.
Bayındırlık Bakanlığı‘nın 28.11.1994 tarih ve 19946 sayılı genelgesinde; "Kısmi Yapılaşma 30.3.1994 tarihli Yönetmelikte yer alan kısmi yapılaşma tanımı 13.10.1992 tarihli Yönetmelikten özünde farklı olmayıp, 11.7.1992 tarihinden önce onaylanmış imar planları içinde kalan imar adaları üzerinde yapıldığı tarihte yürürlükte bulunan plan ve mevzuata uygun olarak tamamlanmış yapılar ile ruhsat alınarak en az subasman seviyesinde inşaatı tamamlanmış yapıların bulunduğu parsellerin sayısının veya kullanılan toplam taban alanının imar adasındaki toplam parsel sayısının veya toplam taban alanının yüzde ellisinden fazla olması durumudur." denmektedir. Söz konusu genelge ekte Mahkemenizin bilgisine sunulmaktadır.
Dolayısıyla Muratpaşa Belediyesi‘nin 29.06.2007 tarih ve 5669 sayılı yazısında belirtilen 1/1000 ölçekli planlar; Antalya Büyükşehir Belediye Meclisinin 12.11.1993 tarih ve 349 sayılı kararıyla onanmıştır. Bu nedenle 1993 yılında onanan plana göre 1992 yılından önce burada kısmi yapılaşmanın olduğundan söz edilemez.
Kaldı ki söz konusu alan, genelgede belirtilen tarihlerden önceki bir zamanda imar planı sınırları içine alınsa bile; bu alan önceden beri yeşil alan olarak planlanan bir alandır. Söz konusu alan imar planı tadilatı ile günübirlik alan olarak planlanmıştır. Bu imar planı tadilatı iptali içinde Odamızca Danıştay 6.Dairesinde 2007/8514 E. sayılı dosyası ile iptal davası açılmış yürütmenin durdurulmasına karar verilmiştir.
Ayrıca sahil şeridinin ilk 50m lik kısmında kalan 2107 parsel Muratpaşa Belediyesi‘nin 29.06.2007 tarih ve 5669 sayılı yazısında belirttiği gibi 12700 adada kalmamaktadır. Bu nedenle 12700 ada da kalıyormuş gibi kısmi yapılaşma kapsamına alınması yasalara aykırılık oluşturmaktadır.
3 - Açıklama raporundaki 3.2 plan kararlarında 9.maddesinde, PTT tesislerinin bulunduğu alanın sosyal tesis, Günübirlik tesis olarak plan bütünlüğünü sağlayacak şekilde planlaması yapılabilecekken turistik Tesis Alanı olarak planlanması, Şehircilik ve planlama ilkelerine uygun düşmemekte ve plan bütünlüğünü bozmaktadır. Bu nedenle de açıkça kamu yararına aykırıdır.
4 - Açıklama raporundaki 3.2 plan kararlarının 12. maddesinde, yukarıda bahsi geçen davada düzenlenen bilirkişi raporunda da belirtildiği üzere önceki planlarda K2, K3 olarak planlanan konut alanlarının iptal edilmesi gerekirken dava konusu planlarda yeniden konut alanı olarak planlanmıştır. Bakanlık bu maddede, yapılaşmayan adaların plan kararlarının iptal talebi, alanda imar uygulaması yapılmış olması nedeniyle uygun görülmeyerek bu alanların turizm lehine kullanımı için özendirildiği belirtilmektedir.
Planlama alanı turizm alanıdır, burada yapılacak olan konut alanı kentlinin yaşamasını özendiren ve gerekli sosyal donatıların ayrılmadığı bir alan ve turizm planlaması ile bütünleşmeyen bir plan kararıdır. Bir alanın imar uygulaması görmesi demek bu alanın imar plan kararlarının değiştirilemeyeceği anlamı taşımamaktadır. Bu nedenle turizm bütünlüğünü bozan konut alan planlamasının yapılamaması gerekmektedir.
B - PLAN NOTLARI YÖNÜNDEN GEREKÇELER
1 - "1. Genel Hükümler" başlıklı 1.26 Çatılar alt başlıklı 1.26.3.maddede "Turizm tesis alanlarında inşaat alanı mevcut emsal kararlarına göre oluşan inşaat alanının %20‘si oranında arttırılabilir. Bu artış sadece çatı katı olarak kullanılabilir." denmektedir. Buda imar planı üzerinde verilen inşaat emsallerinin dışında emsal artışını getirmektedir, bu nedenle de hukuka aykırıdır.
2 - "1. Genel Hükümler" başlıklı 1.28 Borum alt başlıklı 1.28.4.1.madde de; "Turizm Tesislerinin bodrum katlarında yatak üniteleri dışında iskana yönelik diğer kullanımlar (Bar, Gece Kulübü, Diskotek, satış üniteleri, restoran, hamam, Yüzme havuzu, Toplantı salonu, Jimnastik salonu, Otopark, İslik, Mutfak gibi üretim alanları ve Depo gibi kullanımlar) yer alabilir ve bu alanlar emsale dâhil değildir." denmektedir. Bu madde de sayılan ünitelerin büyük bir çoğunluğu ticari amaçla kullanılabilecek olup binanın ışıklıklar, merdivenler vb. gibi ortak kullanım alanlarıyla aynı statüye sokularak emsal harici tutulması 3194 sayılı İmar Yasası ve ilgili Yönetmeliklerine aykırıdır. Bu nedenle bu alanların emsal hesabına dâhil etmeyen bu plan notunun iptal edilmesi gerekmektedir.
3 - "2. Konut Alanları" başlıklı 2.1 Konut (K2) Alanları alt başlıklı 2.1.1. madde de yapılaşma koşulu E=0.75 olarak verilmiş hemen ardından gelen 2.1.2. maddede ise; "parsel büyüklükleri 5000 m2 ve üzerindeki parsellerde E=0.80 olarak belirtilmiştir." Bu da aynı alan için 2 farklı emsal karının oluşmasına neden olmakta ve emsal artışına neden olmaktadır. Konut alanlarında yaşayan insanların ihtiyacı olan zorunlu sosyal donatı alanları "Plan Yapımına Ait Esaslara Dair Yönetmelik" kapsamında açıklanmaktadır. Dolayısıyla 0.75 emsal üzerinden hesaplanan sosyal donatı alanlarının emsal artışı sonucunda (0.05 oranında) yetersiz kalmasına neden olmaktadır. Bu nedenle emsal arttırıcı bu madde mevzuata uymamaktadır.
4 - "2. Konut Alanları" başlıklı 2.1 Konut (K2) Alanları alt balıklı 2.1.3. madde, K2 ile gösterilen konut alanlarında 1000m2 üzeri parsellerde "otel, apart otel, sinema, tiyatro, restoran, kafeterya, Diskotek, Gazino, showroom, toplantı ve konferans salonu, fitness Spa, Hamam, Sağlık tesisi ve yan üniteleri ile konut kullanımının tamamı veya bir bölümü ile birlikte ihtiva eden rezidanslar yapılabilir. Rezidans yapılması durumunda Turizm Tesis Alanları yapılaşma koşulları geçerlidir." denmektedir.
Bu maddede sayılan kullanımların bir kısmı ticari, bir kısmı sosyal tesis, bir kısmı da sağlık tesisi kapsamındadır. Dolayısı ile konut kullanımı dışında mevzuata aykırı olarak kullanımlar kullanılmaktadır. Rezidans yapılması durumunda turistik tesis alanların yapılaşma koşullarının kullanılması denmekle, imar planıyla her tür kullanımların net bir şekilde belirlenmesi gerekirken, gelecekte bu alanda ne tür bir kullanımın ve emsalin belli olmadığı ucu açık bir yapılaşma kararı alınmaktadır.
C - PLANLARA YÖNELİK GEREKÇELER
1- Yukarıda plan açıklama raporu kısmında kapsamlı bir şekilde açıklanan nedenlerden dolayı,
•· 12700 adanın güneyi 3621 sayılı Kıyı kanununa uygun olarak sahil şeridinin ilk elli metresi yeşil alan olarak planlanması yapılmadan kısmi yapılaşmaya kapsamına sokularak günübirlik alan olarak planlanması yasalara aykırıdır.
•· PTT tesislerinin bulunduğu alan sosyal tesis veya günübirlik alan olarak planlaması yapılarak plan bütünlüğü sağlanabilecekken Turistik Tesis Alanı olarak planlanması Şehircilik ve planlama esaslarına aykırılık oluşturmaktadır.
2- O25b 12c 4c nolu 1/1000 ölçekli paftada kalan doğu-batı aksında gösterilen 10 m‘lik yol kıyı kenar çizgisine kadar devam ettirilmiş, kıyı kanunu uyarınca kıyı kenar çizgisinin altına girmemiştir. Fakat 10m‘lik yolun teknik olarak bitiş noktasının 1/5000 ve 1/1000 ölçekli planlarda düzeltilmesi gerekmektedir. Bu haliyle 3194 sayılı imar kanununa aykırı olarak çıkmaz yol oluşması söz konusudur.
3- O25b 12c 3b nolu 1/1000 ölçekli paftada kalan ve teknik altyapı alanının batısında kuzey-güney aksında planlanan15m‘lik araç yolu Kıyı kenar Çizgisine kadar inmiştir. Oysaki 3621 sayılı Kıyı Kanunun ve ilgili Yönetmelik kapsamında sahil şeridinin ilk 50 m‘lik kısmında araç yolu planlanamayacağı açıktır.
4- Önceki planlarda Barut Otelin doğusunda ve Titanik Otelin Batısında 7m‘lik yollar planlanmışken, bu yolların kaldırılarak oteller ile park alanları bütünleştirilmiştir. Önceki planlardaki şeklinde planlanması ve fonksiyonların ayrışması gerekirken bunun yapılmaması açıkça planlama ilkelerine aykırılık teşkil etmektedir.
5- Planlama alanının hemen hemen tamamında (Lares Otelin doğusundaki, Delphin Otelin batısındaki, Limak Lara Otel ile Sherwood Otel arasındaki, LaraBeach Otelin doğsundaki vb.yollar) kuzey-güney aksında 45m‘lik turizm yolu ile sahil- kıyıya ulaşımı sağlayan yollar kıyı kenar çizgisine kadar gelip burada bitirilmiştir. Dolayısıyla kuzeyden gelip kıyı kenar çizgisinde biten bu yollar, bu haliyle çıkmaz yol oluşturmaktadır. Bilindiği üzere; İmar mevzuatına aykırı olarak çıkmaz yollar ihdas edilemez bu nedenle çıkmaz yol niteliğinden çıkartılması gerekmektedir.
Bu yolların otellerin önünde doğu-batı aksında planlanacak olan promenant yolla birbirleri ile bağlantısı sağlanabilecekken bunun yapılmamış olması açıkça planlama ilkelerine ve İmar kanununu ve ilgili yönetmeliklerine aykırılık teşkil etmektedir.
6- O25b 14d 4b nolu 1/1000 ölçekli paftada kalan ve Vanezia Otelin doğusundaki alan önceki planlarda yeşil alan olarak planlanmış iken Turistik Tesis Alanı olarak planlanmıştır. Üstelik kaldırılan yeşil alan planın başka bir yerinde değerlendirilmemiş, tamamen ortadan kaldırılmıştır. Kamu kullanımındaki açık alanlar (yeşil alan) turistik tesisi alanına çevrilmesi planlama esasları ve şehircilik ilkeleri açısından kesinlikle uygun değildir. Planın içerisinde ki bu tür uygulamalar, hazırlanan plan revizyonunun kamu yararına değil kişi yararına yapıldığını ortaya koymaktadır. Bu nedenle önceki planlardaki şekliyle yeşil alan olarak planlanması daha uygun olacaktır.
YÜRÜTMEYİ DURDURMA İSTEMİ HAKKINDA
Dava konusu 1/25000 ölçekli (1.Etap) Çevre Düzeni Planı Revizyonu ve 1/5000 ölçekli (1.Etap) nazım imar planı, 1. Etap 1/1000 ölçekli uygulama imar planının hukuka, kamu yararına ve şehircilik ilke ve esaslarına aykırılığı yukarıda ayrıntılı olarak ifade edilmiştir. Kent ve kamu adına telafisi olanaksız zararlara mahal verilmemesi için, kesin yargı kararı oluşturuluncaya kadar, uygulamanın yürütmesinin durdurulması, İdari Yargılama Usulü Kanunu‘nun 27. maddesinin bir gereği olarak ortaya çıkmaktadır.
Anılan sebeplerle DAVALI İDARENİN SAVUNMASI ALINMADAN ÖNCE YÜRÜTMENİN DURDURULMASI KARARI VERİLMESİNİ BU MÜMKÜN OLMADIĞI TAKTİRDE İSE İDARENİN SAVUNMA SÜRESİ KISA TUTULARAK YÜRÜTMENİN DURDURULMASINA VE BU KARARIN MEMUR ELİYLE DAVALI İDAREYE TEBLİĞİNE karar verilmesi gerektiği düşüncesindeyiz.
HUKUKİ NEDENLER : 3194 sayılı İmar Kanununu, Plan Yapına ait esaslara dair yönetmelik ve 3194 sayılı imar kanununa dayanılarak çıkartılmış diğer yönetmelikler, 3621 s. Kanun ve bu kanuna dayanılarak çıkarılmış yönetmelikler ve ilgili diğer tüm mevzuat, Şehircilik ve planlama ilkeleri,
DELİLLER : Danıştay 6. Dairesi‘nin 2008/2001 E. ve 2007/8514 E. sayılı dosyaları, davalı İdare tarafından verilen dava konusu kararlar, plan çizimleri, plan notları ve her türlü belgeyi ihtiva eden işlem dosyaları, bu bölgede daha önce açılan ve sonuçlanan diğer Mahkeme kararları
SONUÇ VE İSTEM : Açıklanan ve Mahkemenizce resen saptanacak nedenlerle;
Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından 15.12.2009 tarihinde onaylanan; Antalya Kemerağzı-Kundu Kültür ve Turizm koruma ve Gelişim Bölgesi kapsamında 1/25000 ölçekli (1.Etap) Çevre Düzeni Planı Revizyonu, 1/5000 ölçekli (1.Etap) nazım imar planı, (Kemerağzı-Kundu ve Güzeloba kısımlarına ilişkin) 1. Etap 1/1000 ölçekli uygulama imar planlarının öncelikle yürütmesinin durdurulması ve takiben iptaline, yargılama giderleri ve avukatlık ücretinin karşı yana yükletilmesine karar verilmesini saygılarımızla vekâleten arz ve talep ederiz.
