BASINA VE KAMUOYUNA,

Yazılı ve görsel basında son günlerde sıkça gündeme gelen Atatürk Kültür Merkezi (AKM) Alanı, yasa tanımaz bir biçimde daraltılmaya çalışılmaktadır. Kültür mirasını, kentsel değerleri korumak ve yasaları uygulamakla yükümlü olarak AKM üzerinde dolanan kara bulutların arka planı hakkında sizleri bilgilendirmek için toplantımıza davet ettik.

Bildiğiniz gibi, AKM Alanı 23.09.1980 tarihinde 2302 sayılı yasa ile kültür-sanat ve rekreasyon alanı olarak koruma altına alınmıştır. Yasada belirtilen "Milli Mücadele tarihini, Türk Halk Kültürünü ve Sanatlarını tanıtan yerler ve çeşitli müzeler, çeşitli sahneler ve toplantı salonları, sergi alanları, arşiv ve kitaplıklar, atölyeler ve benzeri yerlerden meydana gelen Atatürk Kültür Merkezi ile Milli Komite‘ce saptanacak tesis ve alanlar bulunur. Bunların dışında Atatürk Kültür Merkezi Alanı‘na hiç bir yapı yapılamaz" ifadeleri ile AKM Alanı, Ankara kent kimliğinin şekillenmesini sağlayacak önemli bir kamusal alan olarak tanımlanmaktadır. Aynı zamanda bu yasayla, AKM Alanı ile ilgili tanımlanacak her türlü planlama, programlama ve diğer kararların alınması Milli Komite‘ye devredilmiştir. Cumhurbaşkanlığı başkanlığında toplanan Milli Komite, Bayındırlık ve İskân Bakanlığı, Kültür ve Turizm Bakanlığı gibi, görevlendirdiği kurumlar aracılığı ile planlama ve mimari projelerin elde edilmesi yönünde çalışmalar yürütmekte karar verici tek organ olarak ön plana çıkmaktadır.

Ancak, son günlerde Ankara AKM Alanı‘nda yaşanan gelişmeler kentin kültür mirasının ve tarihi değerlerin nasıl yağmalandığını bir kez daha ortaya koyması açısından oldukça çarpıcıdır. Konu kentin bir kültürel ve tarihi mirası olduğunda adeta buraları sahipsiz bulmuşçasına AKP hükümeti yürürlükte bulunan yasaları dahi tanımaz uygulamalar içerisine girmektedir. Adalet, Bayındırlık ve Kültür Bakanlığı‘nın böyle bir konuda gösterdikleri hızlı işbirliğini, kamu yararına olan diğer konularda da görmek istediğimizi belirtmek istiyoruz. Bu konunun diğer bir vahim boyutu da bu değişikliğin kamuoyundan özenle saklanması, plan yapım aşamalarındaki tüm bilgi alma çabalarımızın sonuçsuz kalmış olmasıdır.

Bayındırlık ve İskân Bakanlığı da bu sürecin tarafı olmuş durumdadır. AKM Alanı sınırları içinde bulunan 7559 ada, 7 no.lu parselin bir kısmı ile Ankara Adliye Sarayı‘nın bulunduğu 7559 ada, 8 parselin bir kısmını içine alarak, Ankara Adliye Binası‘na ek bina yapılmasını öngören 1/5000 ölçekli Nazım İmar Planı ve 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planı değişikliğini 11.12.2006 tarih ve 060113245 plan numarası ile onaylanmıştır.

T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Ankara Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu‘nun 18.05.2007 tarih ve 2366 sayılı kararıyla plan değişikliği uygun bulunmuştur.

İlan edilmeyen bu düzenleyici idari işleme dayanılarak Altındağ Belediye Başkanlığı tarafından 10.07.2007 tarih ve 26578 sayılı Resmi Gazete‘de parselasyon planının askıya çıktığı ilan edilmiştir.

7.8.2007 tarihinde askı süresi içinde parselasyon planına Odalarımız itiraz etmiştir. Parselasyon planı 9.8.2007 tarihinde askıdan inmiştir. Planın askıdan indiği tarihten itibaren, 60 gün içinde tarafımıza yasal olarak yanıt vermesi gereken Altındağ Belediyesi, 8.10.2007 tarihine kadar herhangi bir yanıt vermemiştir. Bu nedenle dilekçemiz zımnen reddedilmiştir. Planların yasal askı süreleri içinde idareleri uyarmamıza karşın, dilekçelerimize yanıt bile verilmiyor olması, AKM alanında yaşanan gelişmelerin kapsamını algılamamız açısından dikkat çekicidir.

2450 sayılı Kanunla değişik 2302 sayılı "Atatürk‘ün Doğumunun 100. Yılının Kutlanması ve Atatürk Kültür Merkezi Kurulması Hakkında Kanun" da AKM alanının sınırları belirlenmiştir. Buna karşın, Adalet Bakanlığı, 2302 sayılı "Atatürk‘ün doğumunun 100‘ncü yılının Kutlanması ve Atatürk Kültür Merkezi Kurulması Hakkında Kanun" ile tanımlanan AKM Alanı‘nın bir kısmını kullanarak Ankara Adliye Binası‘na ek yapılmasını sağlamak üzere iki buçuk yıl öncesinden başlayarak 1/5000 ve 1/1000 ölçekli plan değişiklikleri için yoğun bir uğraş içerisine girmiştir.

Dava konusu ettiğimiz parselasyon planı ve imar planı değişiklikleri ile 2450 sayılı kanunla değişik 2302 sayılı "Atatürk‘ün Doğumunun 100. Yılının Kutlanması ve Atatürk Kültür Merkezi Kurulması Hakkında Kanun"da sınırları belirlenen AKM alanlarının sınırı değiştirilmektedir. Bahsi geçen kanunun 3. maddesinde belirtilen ve Resmi Gazete‘de yayımlanan AKM Alanı Krokisi‘ndeki alan tarifine aykırı olarak bir plan tesis edilmiştir. Kanunla belirlenmiş bu sınırlar ancak kanunla değiştirilebilir. Bu sınırlardaki değişiklikler, imar planı değişikliğiyle gerçekleştirilemez.

Milli Komite‘nin 11 Temmuz 2005 tarihli 18. toplantısının 2 no.lu kararında da Adalet Bakanlığı‘nın ek binasının konumlanacağı alan belirlenmiş olmasına rağmen hazırlanan imar planı değişikliği Milli Komite kararına aykırı olarak, bu kararda tanımlanan alanın dışında kalan bir alanda, AKM 4. Bölge‘nin alanından 25.367m2‘lik kısmını işgal ederek mevcut Ankara Adliyesi‘nin parseli ile birleştirilmiş ve Adliye‘nin sınırı demiryolu hattına kadar büyütülmüştür. Böylelikle, Milli Komite‘nin kararı dikkate alınmamış ve AKM alanlarının sınırları bu karara aykırı şekilde değiştirilmiştir.

Sonuç olarak açıkça hukuka aykırı olarak hazırlanan imar planını değişikliklerinin ve parselasyon planının fiilen hayata geçirilme aşamaları da başlamıştır. Yani kentimizin kültürel bir mirasının gelecek kuşakların elinden alınması için düğmeye basılmıştır.

Ankara‘nın ek bir adliye binasına ihtiyacı var ise bu ihtiyaç, sınırları kanunla belirlenmiş ve tarihsel bir miras niteliğinde olan AKM alanını yasaları çiğneyerek küçültmekle giderilemez. Giderilmemelidir. Adalet Sarayı‘na yapılacak bu bina, sarayı adaletsiz bırakacaktır. Ankara kentinin tarihi ile barışık, yasalara saygılı bir yönetime ihtiyacı olduğu kadar, yasa tanımaz uygulamalar karşısında duran örgütlü toplum kesimlerine de ihtiyacı vardır. Bu tarihsel sorumluluğu yerine getiren biz meslek odaları bir an önce AKM ile ilgili yapılan plan değişikliklerinin iptal edilmesi ve ek adalet binası için yeni arayışlara girilmesi gerektiğini bilgilerinize sunarız.


TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şubesi
TMMOB Şehir Plancıları Odası Ankara Şubesi