Bilindiği üzere; İmar planları ile belirlenen ve imar uygulamaları ile toplum ve kamu yararına, yine o toplumun arazilerinden kesilerek oluşturulan bir arazi kullanımıdır yollar.
İmar mevzuatı gereğince, imar planı kararı ile belirlenen alanlar ise amacı dışında kullanılamazlar.
Ancak her gün gördüğümüz üzere imar planlarıyla oluşturulan yollarımız amacı dışında daimi otopark olarak kullanılmaktadır. Yer yer bırakın başka bir taşıtın yayaların dahi geçemeyeceği ölçüde tıkanmış "Otopark Yollar"la karşılaşmaktayız.
Peki, bunun nedeni nedir? Bu konuda bir kanuni düzenleme getirilmemiş midir?
Maalesef plansız oluşan yerleşmelerin kaderi gibi görünen bu olgu, kısmen de olsa yasalarla çözümlenebilmektedir.
Otopark Yönetmeliği gereğince parsellerin içerisinde otopark çözümünün mümkün olmadığı alanlar için getirilen düzenlemede, büyükşehirler için, büyükşehir belediyesince ilçe belediyeleri adına otopark hesabı açtırılacağı, bu hesapta toplanan para ile de o bölgede imar planı kararları ile otopark alanlarının oluşturulması ve kamulaştırma yolu ile de kamuya kazandırılması hükmü getirilmiş, üstelik bu paranın başka hiç bir amaçla kullanılamayacağı da belirtilmiştir. (Bkz. Mali Hükümler: Madde 10, Madde 11)
Sorulması gereken soru şudur: 1/1/1994 tarihinden itibaren geçerli olan bu yönetmelik hükümleri uygulanarak, Adanamıza açık, kapalı veya katlı kaç adet otopark alanı kazandırılmıştır? Aradan geçen 22 yıl boyunca vatandaştan toplanan ve amacı dışında kullanılmasının yasak olduğu bu paralar ne kadardır ve hangi hesaplarda tutulmaktadır?
Yine aynı yönetmeliğin Dördüncü Bölümünün Geçici 3. Maddesinde, "Belediye veya valilikler, imar planı sınırları içerisinde kalan alanlardaki yerleşmenin projeksiyon nüfusunun otopark ihtiyacı ile otopark ihtiyacı kendi içinde karşılanamayan parsellerin otopark ihtiyacını tespit ederek, bu ihtiyacın karşılanması amacıyla bölge otopark alanı oluşturmaya yönelik imar planı revizyonlarını veya değişikliklerini en geç iki yıl içinde yaparlar. Planların yürürlüğe girmesinden en geç üç ay içinde bu planı tatbik etmek üzere beş yıllık imar programını hazırlayarak bu süre içerisinde uygularlar. " denilmektedir.
Bu maddeyi Adana Kent merkezi ölçeğinde değerlendir isek,
TUİK verilene göre Adana da Seyhan, Çukurova, Yüreğir ve Sarıçam ilçelerinden oluşan merkez nüfusumuz son nüfus sayımında 1.695.699 kişidir. kent merkezinde aktif olan taşıt sayısı ortalaması 262 833 adettir.
Otopark Yönetmeliği gereğince en düşük otopark alanı otomobiller için belirlenmiş olup 20 m2/araç‘tır. Buna göre toplam 262 833 araç için yaklaşık 525 ha. lık otopark alanı gerekmektedir. Daha iyimser bir görüşle söz konusu araçların beşte birinin kent merkezinde günlük olarak aktif biçimde kullanıldığını farz edersek, en az 105 ha. lık bir otopark alanı ihtiyacı olduğu ortaya çıkmaktadır ki mevcut Adana 1/5000 ölçekli Nazım İmar Planında ayrılan genel otopark alanları toplamı ise sadece 14.2 ha. dır.
Plan üzerinde görülen ve zaten oldukça az olan otopark alanlarının ise bazı ilçe belediyelerince, amacına uygun biçimde düzenlenmesi yerine, halı saha vb. fonksiyonlar kazandırıldığını gözlemek, ayrı bir acı sonuç doğururken, yasaların da uygulanmadığının önemli göstergesidir.
Netice olarak yerel yönetimlerin bunca yıldır teknik bilgiyi ve yasal hükümleri uygulamaması, yollarımızın sürekli akan trafiği taşıyacak aktif bir ulaşım aracı yerine fiilen durağan ve gayrı resmi otopark alanlarına dönüşmesi sonucunu doğurmaktadır.
Buna göre de trafik yollarda akacağı yerde birikip göle dönen bir akarsu misali verimsizleşmektedir.
Özetle Adanamızın Ulaşım Master Planına bir an önce kavuşturulması ile kalıcı ulaşım çözümlemesine gidilmesi, bununla birlikte mevcut Otopark Yönetmeliği gereğince, vatandaşlarımıza otopark alanı olarak dönmesi gereken paraların nerede olduğu hususlarında ilgili idarelerce kamuoyunun bilgilendirilmesi gerekliliğini saygılarımızla sunarız.
ŞEHİR PLANCILARI ODASI ADANA ŞUBESİ
YÖNETİM KURULU
