08.01.2019
KARABAĞLAR RİSKLİ ALAN PLANLARININ YAŞAM HAKKINI YOK SAYDIĞI, BİLİME AYKIRI OLDUĞU TESCİLLLENMİŞTİR!
Bir buçuk yıl içinde 4 kez üst üste onaylanarak yargı süreçlerinden kaçırılmaya çalışılan 540 hektarlık Riskli Alanın 101,4 hektarlık kısmına ait imar planları İzmir 3.İdare Mahkemesi`nin 6 Aralık 2018 tarihli kararıyla iptal edilmiştir. Belli çevrelere rant aktaran, heyelan riski bulunan alanı yapılaşmaya açarak insan hayatını riske atan, ekolojik değerleri göz ardı eden, kentsel dönüşüm adı altında boş arazilerin yapılaşma açıldığı, yeni sorunlar üretecek olan imar planlarının iptali başta Karabağlar halkı olmak üzere tüm İzmirliler için bir kazanımdır.
Kentsel dönüşüm projeleri, sadece konut iyileştirilmesi düzeyinde düşünülmemelidir. Bu noktada önemli olan, kamu yararının gözetilerek, yasam kalitesinin her yönden yükseltilmesi amacıyla katılımcı ve bütüncül planlama anlayışıyla dönüşüm modellerinin tasarlanması ve uygulanmasıdır. Başka bir ifadeyle, bir kentsel dönüşüm projesi, söz konusu alanının kendine özgü nitelikleri ile planlanmalı ve oluşturulacak dönüşüm modeli, fiziksel, sosyal, ekonomik ve çevresel boyutlarıyla tüm tarafların katılımını sağlayarak kurgulanmalıdır.
İptal edilen imar planlarının, planlamaya esas onaylanan jeolojik-jeoteknik etüt raporuyla çeliştiği, rapora göre; planlama alanının kuzeyinde kalan bölge, Türkiye`deki en büyük heyelan alanlarından birisi olduğu ve günümüzde aktivitesinin halen devam etmekte olduğunu ifade etmiştik. Merkezi idarenin; yapılaşma dışı tutulması gereken alanları "yeşil alan" olarak düzenlemeyi tercih etmesi, bu alanları kullanacak olan insanların can güvenliğine verdiği önemi gözler önüne sermektedir. Yine bölgede yol imalatı sırasında yapılacak olan kazı işlemleri, heyelanın tetiklenmesine sebep olacak ve mevcut heyelan bölgesinin güneyinde yaşaması planlanan nüfusun can güvenliğini tehdit edeceği konusunda uyarmıştık lakin bakanlık dinlemedi ve sonrasında süren inşaat çalışmaları edeniyle heyelanlar oldu. Jeoloji Mühendisleri Odası İzmir Şubesi konuyla ilgili 12 Haziran 2018 tarihinde konuyu basına taşımıştı.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından Karabağlar ilçesinde yer alan 540 hektarlık "riskli alanın" 101,4 hektarına ilişkin hazırlanarak onaylanan imar planlarının; kamu yararı taşımadığı, bütüncül bir planlama yaklaşımı ile yapılmadığı, teknik altyapı ve sosyal donatı alanlarının yetersiz oluşturulduğu, bölgede yaşayan yurttaşlarımızın yaşanabilir mekânlarda yaşamasını sağlamak yerine kentin yeni çeper noktalarına doğru göç etmesine neden olacağı, kentlerimizde var olan problemleri çözmek yerine sorunları derinleştireceği, heyelan riskinin göz ardı edilmesi sebebi ile bölgede yaşayacak nüfusun can güvenliğini tehlikeye atan kararları içerdiği ve dolayısı ile planlama aracılığıyla yaşam alanlarımıza yönelik tehditleri arttıracağı yönünde uyarmıştık.
2015 yılından bu yana farklı tarihlerde Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından onaylanarak askıya çıkarılan bu planlar bahsedilen çerçevede üretilmemiş, tartışılmamıştır. Planların onayından bu yana inşaat şirketleri dışarıya pazarlamak üzere faaliyetlerine devam ederken bölgede toprak kaymaları meydana gelmiş, planı yapılan alanda insan hayatı hiçe sayılarak inşaatlar devam etmiştir. Mahkeme kararlarıyla planların hukuka, bilime ve kamu yararına aykırılığı tescillenmiştir.
Davaya konu imar planları İzmir 3.İdare Mahkemesi tarafından şu gerekçelerle iptal edilmiştir:
- 1/25.000 ölçekli İzmir Büyükşehir Bütünü Çevre Düzeni Planı`nda Ağaçlandırılacak Alan olarak öngörülen alanların alt ölçekli planlarda kısmen yapılaşma öngörülen kentsel kullanım alanlarına ayrılmış olmasının "planların kademeli birlikteliği ilkesine" aykırı olması
- 1/100.000 ölçekli Çevre Düzeni Planı`nda Bölge Parkı / Büyük Kentsel Yeşil Alan olarak öngörülen alanların alt ölçekli planlarda kısmen Kentsel Yerleşik Alan kullanımlarına ayrılmış olmasının "planların kademeli birlikteliği ilkesine" aykırı olması
- Riskli Alan bütününe yönelik nazım planlama çalışmalarının gerçekleştirilmemiş olmasının planlama ilke ve esaslarına aykırı olması
- Riskli Alan bütünü ve dava konusu planlama çalışmalarında sağlıklı nüfus hesaplarının yapılmamış olduğu, bu nedenle dava konusu planlama alanı içerisindeki donatı hesaplarının eksik öngörülere temellenmekte olması
- Plan kararlarının İzmir İli Karabağlar İlçesi Afete Maruz Bölgenin Revizyonuna Esas Jeolojik ve Jeoteknik Etüd Raporu`na aykırı olması
- Ağaçlandırılacak Alan kullanımının kent bütünü açık ve yeşil alanlar sisteminin bir parçası olduğu ve kaldırılması durumunda kent ölçeğinde kişi başına düşen yeşil alan miktarının azalması ile kentsel, sosyal ve teknik altyapı dengesini bozucu etki yaratılmış olacağı gerekçeleri ile imar mevzuatı ve kamu yararına aykırı olması
- Büyüklük ve kullanımdaki kentsel fonksiyon alanlarının benzer yapılaşma haklarına sahip olmasının planlamada eşitlik ilkesi gereği olması açısından değerlendirildiğinde ve Özel Sağlık Tesisi kullanımına ayrılan alana ayrıcalıklı yapılaşma hakkı tanınmasının planlamada eşitlik ilkesine aykırı olması,
- Dava konusu alanda öngörülen ulaşım sisteminin uluslararası geometrik standartlar temelinde ulaşım planlaması ilkelerine aykırı olması,
- Riskli Alan içerisinde hazırlanması hedeflenen Kentsel Tasarım Projesi hazırlanmamış olmasının imar mevzuatına aykırı bir husus oluşturmamakla beraber, dönüşüm stratejisi kapsamındaki planlama ilke ve hedeflerine aykırı olması,
Nedenleriyle İzmir 3.İdare mahkemesi dava konusu 1/5000 ve 1/1000 ölçekli planların üst ölçekli plan hükümlerine, şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına ve imar mevzuatı ile kamu yararına uygun olmadığı anlaşıldığından, dava konusu işlemlerde hukuka aykırı olduğuna kanaat getirmiştir.
Mahkeme ilk etap imar planlarını iptal ederken 12 Aralık 2018 tarihinde alelacele 74 hektarlık kısımda 2.etap planları Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından onaylanmıştır. Öncelikle mahkeme kararlarının uygulanması ve inşaatların derhal durdurulması için gerekli başvuruları yaparken; başta bu mahallelerde yaşayan Karabağlar İlçe halkı olmak üzere, bilimsel kurum ve kuruluşların, üniversitelerin, odaların görüş ve önerileri dikkate alınmaksızın yapılmak istenen hiçbir dönüşüm sürecine destek olmayacağız ve rıza göstermeyeceğiz. Kentsel dönüşüm projelerinin başarı düzeyini belirleyen en önemli etkenlerden biri planlama aşamasından itibaren halkın planlamaya katılımıdır. Merkezi ve yerel yönetim, meslek odaları, üniversiteler ve bölgede yaşayan yurttaşların sözünü söyleyeceği temel yaşam hakkının ön planda tutulduğu bir "dönüşüm modeli" oluşturulduğu takdirde, sağlıklı ve yaşanabilir mekânların oluşması sağlanabilecektir. Merkezinde sakinlerinin olmadığı rant odaklı kentsel dönüşüm projeleriyle başta hukuki olmak üzere tüm alanlarda mücadele edeceğiz.
Karabağlar Mahalleler Birliği ve
TMMOB Şehir Plancıları Odası İzmir Şubesi
